تصاویر شگفت‌انگیز «تلسکوپ فضایی جیمز وب» از ۱۹ کهکشان دوردست

«تلسکوپ فضایی جیمز وب» ۱۹ ساختار پیچیده کهکشانی را با جزئیات خیره‌کننده رصد کرده است. این عکس‌ها الگوهای پیچیده‌ای از گاز و غبار را در کهکشان‌های مارپیچی فراتر از کهکشان راه شیری با جزئیات بی‌سابقه نشان می‌دهند.

به گزارش واحد خبر مرکز مطالعات و پژوهش های فلکی نجومی به نقل از ایسنا، عکس‌های «تلسکوپ فضایی جیمز وب» از ۱۹ کهکشان دوردست که به تازگی منتشر شده‌اند، اطلاعات جدیدی را از این قلمروهای شگفت‌انگیز ارائه می‌دهند. گنجینه پرتره‌های کیهانی که توسط این تلسکوپ ۱۰ میلیارد دلاری ثبت شده‌اند، نماهای بسیار دقیق و نفس‌گیری را از مارپیچ‌هایی نشان می‌دهند که از زاویه دید این تلسکوپ فضایی دیده می‌شوند.

به نقل از اسپیس، عکس‌های جیمز وب، ستاره‌شناسان را به هیجان آوردند زیرا آنها تأکید کردند که وقتی با دقت جیمز وب به کهکشان‌ها نگاه می‌کنند، نمی‌توانند دو کهکشان را بیابند که یکسان باشند.

مشاهدات انجام‌ شده که بخشی از برنامه «PHANGS» هستند، به ویژه ساختارهای گاز و غبار درون کهکشان‌ها را برجسته می‌کنند و به ستاره‌شناسان نشان می‌دهند که کهکشان‌های مارپیچی مانند راه شیری چگونه ستاره‌ها را تشکیل می‌دهند.

«جانیس لی»(Janice Lee) دانشمند پروژه ابتکارات راهبردی در «موسسه علوم تلسکوپ فضایی»(STScI) گفت: عکس‌های جدید جیمز وب خارق‌العاده هستند. این کهکشان‌ها حتی برای پژوهشگرانی که دهه‌ها آنها را مطالعه کرده‌اند، شگفت‌انگیز هستند. حباب‌ها و رشته‌ها تا کوچک‌ترین مقیاس‌ها مشاهده می‌شوند و داستانی را در مورد چرخه تشکیل شدن ستاره‌ها بیان می‌کنند.

این عکس‌ها خطوط نارنجی درخشانی را از غبار نشان می‌دهند که با «دستگاه فروسرخ میانی»(MIRI) جیمز وب ثبت شده‌اند. همچنین این دستگاه، عکس ستاره‌هایی را ثبت کرد که هنوز در حال شکل‌گیری هستند و در پوشش‌هایی از گاز و غبار محصور شده‌اند که جرم را از آنها جمع‌آوری می‌کنند. آن پوشش‌ها را می‌توان به عنوان دانه‌های سرخ‌رنگ در قله‌های خطوط گرد و غبار مشاهده کرد. «اریک روزولوفسکی»(Erik Rosolowsky) استاد فیزیک «دانشگاه آلبرتا»(UAlberta) گفت: اینجاست که می‌توانیم جدیدترین و پرجرم‌ترین ستاره‌ها را درون کهکشان‌ها پیدا کنیم.

این جنبه از کهکشان‌های مارپیچی جدید به ‌ویژه در عکس کهکشان مارپیچی میله‌ای «ان‌جی‌سی ۱۳۰۰»(NGC 1300) برجسته است که در فاصله ۶۹ میلیون سال نوری از زمین در صورت فلکی «جوی»(Eridanus) قرار دارد.

میلیون‌ها ستاره بالغ‌تر در این عکس‌ها مانند جواهرات آبی روشن دیده می‌شوند که از میان خطوط نارنجی گاز و غبار می‌درخشند و توسط «دوربین فروسرخ نزدیک»(NIRCam) جیمز وب ثبت شده‌اند. برخی از این ستاره‌های آبی‌رنگ در کنار هم قرار گرفته‌اند و برخی دیگر در کهکشان‌های اصلی خود پراکنده شده‌اند. این ستاره‌های آبی‌رنگ داغ را می‌توان به وضوح در عکس جیمز وب از کهکشان مارپیچی «ان‌جی‌سی ۷۴۹۶»(NGC 7496) مشاهده کرد که در فاصله ۲۴ میلیون سال نوری از زمین در صورت فلکی «درنا»(Grus) قرار دارد.

در کمال شگفتی ستاره‌شناسانی که این کهکشان‌های مارپیچی را در عکس‌های جیمز وب بررسی کردند، این تلسکوپ فضایی قوی چندین حفره را نیز در خطوط گاز و غبار نشان داد. «آدام لروی»(Adam Leroy) استاد ستاره‌شناسی «دانشگاه ایالتی اوهایو»(OSU) گفت: این حفره‌ها ممکن است توسط یک یا چند ستاره ایجاد شده باشند که منفجر شده‌اند و حفره‌های غول‌پیکری را در مواد میان‌ستاره‌ای ایجاد کرده‌اند.

یکی از کهکشان‌هایی که جیمز وب از آن عکس گرفته، «ان‌جی‌سی ۵۰۶۸»(NGC 5068) است که در فاصله ۲۰ میلیون سال نوری از زمین در صورت فلکی «دوشیزه»(Virgo) قرار دارد و به نظر می‌رسد تحت سلطه چنین حفره‌های بزرگی است.

یکی از خیره‌کننده‌ترین ویژگی‌های هر کهکشان مارپیچی، بازوهایی است که از هسته مرکزی ستاره‌های متراکم می‌تابند و یک مارپیچ نمادین را تشکیل می‌دهند. ستاره‌شناسان با ردیابی کردن این بازوها می‌توانند مناطق گسترده‌ای را حاوی گاز و غبار درخشان پیدا کنند.

روزولوفسکی توضیح داد: این ساختارها تمایل دارند در بخش‌های خاصی از کهکشان‌ها از الگوی یکسانی پیروی کنند. ما این ساختارها را مانند امواجی در نظر می‌گیریم که فاصله آنها اطلاعات زیادی را در مورد نحوه توزیع گاز و غبار یک کهکشان به ما می‌گوید.

از آنجا که ابرهای متراکم از گاز و غبار در هم فرو می‌روند و ستاره‌های جدید را تشکیل می‌دهند، بررسی دقیق این ساختارها می‌تواند اطلاعات کلیدی را در مورد چگونگی برانگیختن انفجارهای شدید تشکیل ستاره، حفظ شدن ستاره‌ها و سپس خاموش شدن آنها در کهکشان‌ها ارائه دهد.

بازوهای مارپیچی هرگز پویاتر و پرجنب‌وجوش‌تر از عکس جدید جیمز وب از کهکشان «ان‌جی‌سی ۶۲۸»(NGC 628) ظاهر نشده‌اند. این کهکشان مارپیچی در فاصله ۳۲ میلیون سال نوری از زمین در صورت فلکی «ماهی»(Pisces) قرار دارد. در این عکس به نظر می‌رسد که بازوهای کهکشان، گاز و غبار را مانند یک اسپری به رنگ نارنجی روشن می‌پاشند.

علاوه بر این، برخی از کهکشان‌هایی که توسط جیمز وب به عنوان بخشی از این برنامه رصدی دیده می‌شوند، خوشه‌های در حال گسترش را به رنگ‌های صورتی و قرمز نشان می‌دهند که در سراسر ناحیه مرکزی آنها پخش شده‌اند. «اوا شینرر»(Eva Schinnerer) دانشمند «مؤسسه ستاره‌شناسی ماکس پلانک»(MPIA) گفت: این یک نشانه روشن مبنی بر این است که شاید یک سیاه‌چاله کلان‌جرم فعال وجود داشته باشد یا خوشه‌های ستاره‌ای به سمت مرکز آن قدر روشن هستند که آن ناحیه از عکس را اشباع کرده‌اند.

این نشانه را می‌توان در عکس جیمز وب از کهکشان «ان‌جسی‌سی ۱۳۶۵»(NGC 1365) مشاهده کرد که در فاصله ۵۶ میلیون سال نوری از زمین در صورت فلکی «کوره»(Fornax) قرار دارد.

نکته‌ آشکار شده از ۱۹ عکس کهکشان‌های مارپیچی این است که به نظر می‌رسد کهکشان‌ها از درون به بیرون گسترش می‌یابند. این بدان معناست که تولد ستارگان از قلب کهکشان‌ها آغاز می‌شود و سپس، آنها از طریق بازوهای مارپیچی به بیرون راه می‌یابند.

«هوماس ویلیامز»(Homas Williams) پژوهشگر مقطع فوق دکتری «دانشگاه آکسفورد»(University of Oxford) گفت: من احساس می‌کنم گروه ما در یک وضعیت ثابت - از لحاظ مثبت - به سر می‌برد که غرق جزئیات موجود در این عکس‌ها شده است.

علاقه‌مندان می‌توانند کاتالوگ کامل این عکس‌های جدید از کهکشان‌های مارپیچی را در وب‌سایت رسمی تلسکوپ فضایی جیمز وب مشاهده کنند.