محققان "دانشگاه راتگرز" آمریکا در مطالعه اخیرشان از کشف روش جدیدی که تپه‌های شنی/ تلماسه‌ها می‌توانند روی سطوح مختلفی شکل بگیرند، خبر داده‌اند.
به گزارش واحد خبر مرکز مطالعات و پژوهش های فلکی نجومی به نقل از isna و اس تی دی، دانشمندان مدت‌ها به این فکر بودند که چگونه نزدیک‌ترین قمر مشتری به نام" آیو" دارای برجستگی‌های پرپیچ و خم و زیبایی است که در فیلم‌هایی مانند "تلماسه" دیده می‌شود. اکنون نتایج مطالعه محققان دانشگاه راتگرز توضیح تازه‌ای در مورد چگونگی تشکیل این تپه‌های شنی حتی بر روی سطحی به یخ‌زدگی و خروشانی آیو ارائه کرده است.
یافته‌های این مطالعه که در مجله "Nature Communications" منتشر شده است، بر اساس مطالعه فرآیندهای فیزیکی کنترل کننده حرکت این دانه‌ها همراه با تجزیه و تحلیل تصاویر به دست آمده از ماموریت ۱۴ ساله فضاپیمای گالیله ناسا که اولین نقشه‌های دقیق از قمرهای مشتری را به دست آورد، است. محققان اظهار کرده‌اند که تحقیقات جدید می‌تواند درک علمی آنها را از ویژگی‌های زمین شناسی برخی سیارات مانند این گسترش دهد.
"جورج مک دونالد"، (George McDonald) نویسنده ارشد این مطالعه از دانشکده علوم زمین و سیاره دانشگاه راتگرز، گفت: مطالعات ما به احتمال بودن آیو به عنوان یک دنیای تپه‌ای/ تلماسه‌ای جدید اشاره می‌کند. ما در این مطالعه یک مکانیسم را پیشنهاد کرده و از نظر کمی آن را آزمایش کرده‌ایم که این مکانیسم نشان می‌دهد دانه‌های شن و ماسه می‌توانند حرکت کنند و به نوبه خود تپه‌هایی در آنجا تشکیل دهند.
یافته‌های مطالعه کنونی نشان می‌دهد که تپه‌ها، طبیعتا تپه‌ها یا برآمدگی‌های ماسه مانند هستند که توسط باد روی هم انباشته شده‌اند. دانشمندان در مطالعات قبلی که بر روی تصاویر آیو انجام داده بودند، به این نتیجه رسیدند که این برآمدگی‌ها نمی‌توانند تپه‌های شنی باشند؛ زیرا نیروهای بادی آیو به دلیل جو کم چگالی این قمر ضعیف هستند.
"مک‌دونالد" در این باره گفت: نتایج این مطالعه به ما می‌گوید که محیط‌هایی که تپه‌ها در آنها یافت می‌شوند، به طور قابل‌توجهی متفاوت‌تر از مناظر کلاسیک و بی‌پایان بیابانی در بخش‌هایی از زمین یا سیاره خیالی آراکیس در فیلم تلماسه هستند.
ماموریت گالیله که از سال ۱۹۸۹ تا ۲۰۰۳ ادامه داشت، داده‌های علمی بسیاری را ثبت کرد که محققان تا به امروز هنوز در حال مطالعه داده‌های جمع‌آوری‌شده توسط آن هستند. یکی از بینش‌های اصلی به‌دست‌آمده از این داده‌ها، میزان بالای فعالیت آتشفشانی در آیو بود.
سطح آیو ترکیبی از جریان‌های گدازه‌ای جامد سیاه و شنی، جریان‌های گدازه‌ای پراکنده و برف‌های دی‌اکسید گوگرد است. دانشمندان این مطالعه از معادلات ریاضی برای شبیه‌سازی نیروهای وارد بر یک دانه بازالت یا یخبندان و محاسبه مسیر آن استفاده کردند. "مک دونالد" گفت: وقتی گدازه به دی اکسید گوگرد در زیر سطح آیو می ریزد، عملیات هواگیری آن به قدری متراکم و سریع است که دانه‌ها را روی آیو حرکت می‌دهد و احتمالا امکان تشکیل ویژگی‌های بزرگ مانند تپه‌های شنی را فراهم می‌کند.
هنگامی که محققان مکانیزمی را ابداع کردند که توسط آن تپه‌ها شکل می‌گیرند، برای اثبات بیشتر به عکس‌هایی از سطح آیو که توسط فضاپیمای گالیله گرفته شده بود، نگاه کردند و این تصاویر با آن نتیجه‌ای که آنها گرفته بودند، یکسان بود.
در انتها محققان گفتند نتایج این مطالعه به ما امکان می‌دهد درک کنیم که سیارات چگونه رفتار می‌کنند.