درخشش عطارد در آسمان از امشب

سیاره عطارد که نزدیک‌ترین سیاره به خورشید است، پس از غروب خورشید در آسمان عصر انتهای ماه آوریل ۲۰۲۲ خواهد درخشید. اگرچه تشخیص عطارد ممکن است سخت باشد، اما اواخر آوریل زمان بسیار خوبی است، چرا که تنها سیاره قابل مشاهده در آسمان عصرگاهی است.
به گزارش واحد خبر مرکز مطالعات و پژوهش های فلکی نجومی به نقل از isna و اسپیس، هنگامی که ماه آوریل آغاز شد، آسمان عصرگاهی فاقد هرگونه سیاره درخشان بود و این داستان تقریباً در نیمه اول این ماه که دو روز پیش آن را پشت سر گذاشتیم، برقرار بود. اما این موضوع در نیمه دوم این ماه تغییر خواهد کرد.
اواخر ماه آوریل این سیاره که اغلب به عنوان دشوارترین سیاره در بین پنج سیاره درخشان منظومه شمسی و قابل مشاهده با چشم غیرمسلح شناخته می‌شود، اندکی پس از غروب خورشید به راحتی در آسمان قابل مشاهده خواهد بود.
به این سیاره "سیاره پست" نیز می‌گویند، زیرا مدار آن از مدار زمین به خورشید نزدیک‌تر است. بنابراین عطارد از نقطه نظر ما همیشه در جهت کلی خورشید به نظر می‌رسد. از آنجایی که عطارد نزدیک‌ترین سیاره به خورشید نیز هست، هرگز در آسمان شب از دید ما چندان از مجاورت خورشید دور نمی‌شود.
به همین دلیل است که افراد نسبتا کمی در طول تاریخ به آن توجه کرده‌اند. حتی شایعه‌ای وجود دارد که یکی از بزرگ‌ترین ستاره شناسان تاریخ به نام "کوپرنیک" هرگز آن را از سرزمین خود در لهستان ندیده است. در حالی که این سیاره در اغلب مواقع سال از دیدها پنهان است، چند بازه زمانی وجود دارد که در آنها دیدن عطارد تقریباً به هیچ تلاشی نیاز ندارد و ما اکنون در شرف ورود به یکی از آنها هستیم. تنها کاری که لازم است بکنیم این است که بدانیم چه زمانی به کجا باید نگاه کنیم و برای دیدن عطارد باید یک افق باز و بدون مانع به سمت غرب-شمال غرب بیابیم.
رخ‌نمایی عطارد در آوریل ۲۰۲۲
در تاریخ دوم آوریل، عطارد در سمت دور خورشید از دید ما قرار داشت، بنابراین از دید ما پنهان بود. اما دو رویداد وجود دارد که باعث می‌شوند این سیاره کوچک سنگی اواخر این ماه در معرض دید قرار گیرد.
ابتدا در تاریخ نهم آوریل، عطارد به نقطه صعودی خود رسید، نقطه‌ای که به نظر می‌رسد از صفحه مداری زمین در آسمان(به نام دایره البروج) عبور می‌کند و به سمت شمال حرکت می‌کند. این مزیت رصدی را برای رصدگران نیم‌کره شمالی فراهم می‌کند.
سپس در تاریخ ۱۳ آوریل، عطارد به حضیض خود یعنی نزدیک‌ترین نقطه به خورشید رسید. در این قسمت از مدار آن است که عطارد سریع‌ترین حرکت را دارد و هم‌اکنون در حال دور شدن سریع از مجاورت خورشید است و تا اواخر آوریل از خورشید فاصله خواهد گرفت.
عطارد از دیشب حدود ۴۰ دقیقه پس از غروب خورشید، بسیار نزدیک به افق غربی-شمال غربی قابل مشاهده است و اگر آسمان در محل سکونت شما صاف باشد و هیچ مانع بلندی جلوی دید شما را نگرفته باشد، قادر به دیدن آن به عنوان یک ستاره بسیار درخشان که با رنگ نارنجی مایل به زرد می‌درخشد، خواهید بود.
عطارد هم اکنون با قدر ظاهری منفی ۱.۱ می‌درخشد، به این معنی که به عنوان دومین جرم درخشان در آسمان عصرگاهی دیده می‌شود و فقط ستاره شباهنگ(Sirius) که درخشنده‌ترین ستاره است، از آن درخشان‌تر است.
شباهنگ نام یک سامانه ستاره‌ای و درخشان‌ترین ستاره آسمان شب است. شباهنگ کمابیش از همه نقاط مسکونی زمین دیده می‌شود و در نیم‌کره شمالی به عنوان یک رأس از مثلث زمستانی شناخته می‌شود. شباهنگ با فاصله ۸.۶ سال نوری یکی از نزدیکترین ستاره‌ها به زمین است. جرم شباهنگ ۲.۴ برابر جرم خورشید و قدر ظاهری آن منفی ۱.۴۷ است.
پیوند خوشه پروین و ماه
طی دو هفته آینده، عطارد به آرامی درخشندگی خود را از دست می‌دهد، اما با دور شدن تدریجی از مجاورت خورشید به آرامی ارتفاع می‌گیرد.
این سیاره در تاریخ ۲۹ آوریل به بیشترین کشیدگی شرقی می‌رسد که بزرگترین فاصله زاویه‌ای خود از شرق خورشید(۲۱ درجه) است. پس از آن با قدر ظاهری ۰.۴ و حدود یک ساعت و ۵۰ دقیقه پس از غروب خورشید می‌درخشد که بهترین رخ‌نمایی عطارد در سال ۲۰۲۲ است.
بهترین منظره احتمالاً ۵۰ دقیقه پس از غروب خورشید خواهد بود که عطارد در زاویه ۱۰ درجه بالاتر از افق غربی-شمال غربی خواهد نشست.
"کشیدگی" در اخترشناسی، فاصله ظاهری سیارات درونی نسبت به خورشید از نگاه ناظر زمینی یا به عبارتی برابر با زاویه جدایی یک سیاره درونی که مدارش درون مدار زمین است با خورشید از ناظر زمینی به عنوان مرجع است.
اما در تاریخ ۲ مه، یک جرم آسمانی دیگر به صحنه خواهد آمد که ماه خواهد بود. در این تاریخ، ماه به شکل یک برش باریک از نور ظاهر می‌شود که تنها چهار درصد توسط خورشید روشن می‌شود. ماه در آن زمان در زاویه چهار درجه سمت چپ و بالای عطارد قرار خواهد گرفت. در همین حال، خوشه پروین فقط ۲.۵ درجه در سمت راست و پایین عطارد قرار خواهد گرفت و شما باید بتوانید هر سه را در میدان دید دوربین‌های دوچشمی استاندارد ببینید.
در کل، در گرگ و میش غروب روز ۲ مه، این رویاد می‌تواند یک تابلوی آسمانی دوست داشتنی ایجاد کند.
عطارد در ۱۶ آوریل در تلسکوپ‌ها، یک کره غول پیکر است که بیش از سه چهارم(۷۹ درصد) روشن شده است، به همین دلیل است که بسیار درخشان به نظر می‌رسد. اما تا ۲۵ آوریل، کمی کمتر از نیمه‌روشن به نظر می‌رسد و میزان روشنایی سطح آن توسط خورشید در روزهای بعد کاهش می‌یابد و در دوم مه به ۲۸ درصد، در چهارم مه به ۲۳ درصد و تا شش مه تنها به ۱۸ درصد می‌رسد.
در نتیجه، هنگامی که عطارد پس از ۲۹ آوریل شروع به برگشت به نزدیکی خورشید می‌کند، با سرعت نسبتاً سریعی از دید ما محو می‌شود.
در واقع تا تاریخ دوم مه، درخشندگی عطارد به قدر ظاهری ۰.۸ کاهش می‌یابد که تنها یک ششم روشنایی روز ۱۶ آوریل است. قدر ظاهری عطارد تا تاریخ ششم مه تا ۱.۶ کاهش می‌یابد و تلسکوپ‌ها آن را به صورت یک هلال باریک نشان می‌دهند. به احتمال زیاد این آخرین تصویر ما از آن خواهد بود، زیرا در طول غروب‌های بعدی تقریبا از دید ما پنهان می‌شود.
عطارد؛ سیاره‌ای گرم و سرد
در افسانه‌های روم باستان، عطارد پیام‌آور خدایان تیزپا بوده است، چرا که این سیاره نزدیک‌ترین سیاره به خورشید و سریع‌ترین سیاره منظومه شمسی است و به طور متوسط با سرعت ۴۷.۴ کیلومتر در ثانیه حرکت می‌کند و سفر سالانه خود به دور خورشید را تنها در ۸۷.۹۶ روز زمینی انجام می‌دهد.
جالب اینجاست که مدت زمانی که عطارد یک بار به دور خود می‌چرخد، معادل با ۵۸.۶ روز زمینی است، به طوری که تمام قسمت‌های سطح آن دوره‌هایی از گرمای شدید و سرمای شدید را تجربه می‌کند. اگرچه میانگین فاصله آن از خورشید تنها ۵۷.۹ میلیون کیلومتر است، اما تا حد زیادی بیشترین دامنه تغییر دما را تجربه می‌کند که شامل ۴۲۷ درجه سانتیگراد در سمت روز و منفی ۱۹۳ درجه سانتیگراد در سمت شب آن است.
هویت دوگانه عطارد
در دوران پیش از مسیحیت، این سیاره در واقع دو نام داشت، زیرا مردم در آن متوجه نشده بودند که این سیاره می‌تواند به طور متناوب در یک طرف خورشید و سپس در طرف دیگر آن ظاهر شود.
عطارد در هنگام عصر، "هرمس"(Hermes) نامیده می‌شد، اما هنگامی که در صبح دوباره ظاهر می‌شد به نام "آپولو"(Apollo) شناخته می‌شد.
گفته می‌شود که "فیثاغورث" در حدود قرن پنجم قبل از میلاد با اشاره به اینکه هر دوی این اجرام، یکی هستند، این راز را حل کرده است.