شناسایی چند مولکول آلی خاص در مریخ

محققان پشتیبان ماموریت مریخ نورد کنجکاوی اظهار کردند کنجکاوی برای نخستین بار مولکول‌های آلی خاصی را در مریخ شناسایی کرده است.

به گزارش واحد خبر مرکز مطالعات و پژوهش های فلکی نجومی به نقل از ایسنا و به نقل از اینورس، مریخ نورد کنجکاوی ناسا پس از گذراندن ۱۹۰۹ روز مریخی در سیاره سرخ، از یک نقص جزئی رنج می‌برد. زمانی که کنجکاوی روی خط یال(یال محل برخورد دو دامنه شیب‌دار است) "ورا رابین"(Vera Rubin) مریخ در مرکز کوه شارپ بود، مته آن از کار افتاد. این مریخ نورد نمونه‌ای از خاک مریخ را جمع‌آوری کرده بود بنابراین محققان پشتیبان این ماموریت تصمیم گرفتند تا این مریخ نورد مسیر دیگری را طی کند. به جای قرار دادن نمونه‌ها در یکی از محفظه‌های ذخیره نمونه، آنها در یکی از محفظه‌های از پیش پر شده از مخلوط شیمیایی قرار داده شده بودند. نمونه‌ها سپس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند و محققان دریافتند این مریخ‌نورد موفق به شناسایی چند مولکول آلی در مریخ شده که پیشتر هیچ آژانس فضایی آنها را شناسایی نکرده بود.

"میوا میلان"(Maëva Millan) محقق مقطع فوق دکتری از مرکز پروازهای فضایی گادرد ناسا و نویسنده اصلی مطالعه جدید گفت که انگیزه اولیه پشت این آزمایش، داشتن مرجعی برای انجام آزمایش‌های شیمی بیشتری است که قرار است در آینده بر روی نمونه‌های مریخ صورت گیرد.

میلان در گفتگو با سایت اینورس گفت: این آزمایش موفقیت آمیز بود. گرچه آنچه به دنبالش بودیم یعنی رد پای زیستی را پیدا نکردیم اما نشان دادیم که این تکنیک واقعا امیدوارکننده است. "زیست‌نشانزد" یا "رد پای زیستی" به هر ماده‌ای مانند عنصر، ایزوتوپ یا پدیده‌ای که مدرک علمی از وجود یا پیشینه و حال زیست در محلی را فراهم کند نامند.

مریخ نورد کنجکاوی ناسا در ۶ اوت ۲۰۱۲ بر دهانه گیل فرود آمد و از آن زمان تاکنون در زمین مریخ حرکت می‌کند. هدف این ماموریت جستجوی نشانه‌هایی از حیات باستانی در مریخ است.

اگرچه مریخ امروز سرد و بایر است، اما ممکن است زمانی دارای رودخانه‌های جاری و دریاچه‌های پر آب بوده باشد. دانشمندان بر این باورند که این سیاره ممکن است زمانی قابل سکونت بوده و احتمالا در طول تاریخ اولیه خود میزبان حیات میکروبی باستانی بوده است.

برای جستجوی آن حیات، دانشمندان به دنبال ردپای زیستی در مریخ هستند. آنها در جستجوی مواد شیمیایی خاصی مانند میکروب‌ها یا چیزهای پیچیده‌تر که ممکن است در حیات گذشته یا حال این سیاره تولید شده باشد، هستند. دانشمندان همچنین به دنبال مولکول‌های آلی هستند. مولکول‌های آلی به عنوان بلوک‌های سازنده حیات روی زمین در نظر گرفته می‌شوند که می‌توانند به سایر نقاط جهان منتقل شوند.

مریخ نورد کنجکاوی قبلا  موفق به شناسایی مولکول‌های آلی دفن شده در رسوبات مریخ شده بود. در مارس ۲۰۱۷ کنجکاوی نمونه‌هایی از خاک بخش تپه بگنولد(Bagnold Dunes) مریخ را جمع‌آوری کرده بود. حال یافته‌های جدید آن نیز مجدد به فهرست مولکول‌های آلی شناسایی شده توسط آن می‌افزاید و این فهرست را گسترش می‌دهد که این موضوع نیز  بحث قابل سکونت بودن مریخ در گذشته را بیشتر تقویت می‌کند. این مریخ نورد دارای ۷۴ محفظه در بخش داخلی خود است و ۹ عدد از این محفظه‌ها نیز از قبل با یک مخلوط شیمیایی پر شده‌اند.

محققان به دلیل پرتو یونیزان انتظار نداشتند که نمونه‌های غنی از مولکول‌های آلی به خوبی حفظ شده باشند. پرتو یونیزان یا تابش یون‌ساز تابشی است که به اندازه کافی انرژی دارد تا الکترون‌ها را از اتم یا مولکول جدا کند یا به بیانی دیگر آنها را یونیزه کند. اما پس از آزمایش نمونه با مخلوط شیمیایی، محققان این ماموریت مولکول‌های آلی را شناسایی کردند که قبلا هرگز در مریخ دیده نشده بودند. این دو مولکول مهم بنزوئیک اسید و آمونیاک بودند. اگرچه این مولکول‌ها ردپای زیستی نیستند، اما شاخص‌های خوبی برای وجود ردپای زیستی هستند. پس از شناسایی مولکول‌های آلی، محققان به دنبال یافتن منشا آنها هستند. اما از آنجایی که کنجکاوی نمونه را از دهانه گیل برداشته است و فرض نیز بر این است که این ناحیه در گذشته آب داشته است، پس مولکول‌ها می‌توانند نشانه احتمالی سکونت‌پذیری مریخ در گذشته باشند.

حال دانشمندان مسئول این ماموریت  منتظر پرتاب ماموریت اگزومارس آژانس فضایی اروپا در سال ۲۰۲۲ برای جمع آوری نمونه‌های بیشتری از مریخ هستند. مریخ نورد استقامت نیز در حال جمع‌آوری نمونه‌هایی از سطح مریخ است که بعدا برای تجزیه و تحلیل در آزمایشگاه به زمین آورده خواهند شد.

یافته‌های این مطالعه در مجله "Nature Astronomy" منتشر شد.