طی 19سال گذشته، چهارم تا 10 اکتبر به نام هفته جهانی فضا نامگذاری شده است و هر ساله برنامههای متنوعی در کشورهای مختلف جهان در این حوزه برگزار میشود. این رویداد به مناسبت بزرگداشت پرتاب نخستین ماهواره جهان به نام "Sputnik1" درتاریخ چهارم اکتبر ۱۹۵۷ به وسیله اتحاد جماهیر شوروی و تصویب نخستین معاهده استفاده صلحآمیز از فضای جو در سازمان ملل در ۱۰ اکتبر 1967 مورد توجه قرار گرفته است.
به گزارش واحد خبر مرکز مطالعات و پژوهش های فلکی نجومی به نقل از ایسنا، هر ساله انجمن هفته جهانی فضا (WSWA) موضوعی را برای بزرگداشت این هفته انتخاب میکند تا تمام فعالیتها و رویدادهای صورت گرفته در جهان در این هفته پیرامون این شعار برنامهریزی شود. هفته جهانی فضا در سال جاری از ۱۲ مهر(4 اکتبر) آغاز شده و تا ۱۸ مهر (۱۰ اکتبر) ادامه دارد و شعار هفته جهانی فضا در سال ۲۰۱۸ "فضا جهان را متحد میکند" انتخاب شده است.
برنامههای سازمانهای فضایی جهان به مناسبت هفته فضا
دنیس استون (Dennis Stone) رئیس انجمن جهانی هفته فضا، در بیانیهای هفته جهانی فضا را بزرگترین رویداد فضایی در طول سال معرفی کرد و گفت: در طول سال گذشته در مجموع، ۳۷۰۰ رویداد در بیش از ۸۰ کشور دنیا به بررسی علوم و فنون فضایی و نیز میزان تاثیر کاوشهای فضایی بر زندگی انسان پرداختند.
در هفته جهانی فضا، آژانس فضایی آمریکا، ناسا برنامه ویژهای به مناسبت ۶۰ سالگی خود در موزه پرواز سیاتل تدارک دیده است که در این برنامه مدیران ناسا به بیان دستاوردها، پژوهشها و برنامههای دردست اجرا پرداختند. علاوه بر ناسا، آژانس فضایی اروپا نیز برنامههای متنوعی به ویژه در کشور هلند در زمینه ارائه دستاوردهای خود اجرا کرد و دانشمندان، فضانوردان و مهندسان به بیان تجربه و نظریههای خود پرداختند. همچنین فضانوردان مستقر در ایستگاه فضایی بینالمللی از فاصله ۴۰۰ کیلومتری از زمین، از طریق ویدئو کنفرانس به سوال علاقهمندان به نجوم و فضا پاسخ خواهند داد.
شناخت منشاء پیدایش حیات، مهمترین عامل علاقهمندی بشر به فضا
عمران مرادی، عضو کمیته علمی مرکز نجوم ادیب اصفهان در گفتوگو با خبرنگار ایسنا، یکی از مهمترین اهداف هفته جهانی فضا را ترویج علوم فضایی در میان علاقهمندان به این حوزه برشمرد و اظهار کرد: یکی از راههای رسیدن به این هدف، عمومیکردن علوم فضایی است. برای این منظور، مروج علم باید علاوه بر تسلط کامل بر حوزه علوم فضا، دانش انتقال اطلاعات به زبان عموم مردم را نیز داشته باشد و بتواند مباحث پیچیده علمی را به سادگی ترویج دهد.
مرادی تفاوت دانش نجوم و فضا با دیگر علوم را جذاب بودن این حوزه دانست و گفت: دانش نجوم و فضا بر خلاف دیگر علوم، از جذابیت بیشتری برخوردار است؛ به همین دلیل تعداد علاقهمندان به این حوزه در جامعه بسیار زیاد است.
وی شناسایی فضا به منظور شناخت جهان اطراف را از مهمترین عوامل علاقهمندی بشر به علوم فضایی عنوان کرد و افزود: شناخت منشاء پیدایش حیات همواره برای بشر از اهمیت بالایی برخوردار است. ضمن اینکه یافتن امکان زندگی در سیارات دیگر از مهمترین رؤیاهای بشر است.
مدرس و پژوهشگر نجوم تصریح کرد: علم فناوری فضایی بین رشتهای است و در حوزه فناوریهای فضایی، انواع رشتهها از جمله ریاضی، مکانیک، پزشکی، حقوق، فیزیک و ... دخیل است.
کتاب "چگونه به فضا برویم" مناسب برای علاقهمندان نجوم و فضا
مرادی در خصوص معرفی کتاب مربوط به این حوزه به علاقهمندان گفت: خوشبختانه کتاب در حوزه علم نجوم و فضا بسیار زیاد است و سازمان فضایی کشور، کتابهای بسیار کاربردی در این حوزه معرفی و منتشر کرده است. ضمن اینکه خواندن کتاب "چگونه به فضا برویم" نوشته "پی یرز بی زونی" برای علاقهمندان به فضا خالی از لطف نیست.
وی ادامه داد: کتاب مورد نظر تجربه سفر به فضا از دید کشورهای مختلف را بررسی میکند. نویسنده در بخشهایی از کتاب به موضوع کاوشگرها و فناوری ارتباطات از راه دور، «انوشه انصاری» نخستین زن گردشگر فضایی ایرانی اختصاص داده است.
عضو کمیته علمی مرکز نجوم ادیب اصفهان خواندن کتاب "رؤیای من؛ انوشه دختر ایرانی و پیشگام فضا" را نیز برای علاقهمندان به نجوم و فضانوردی جذاب دانست و اظهار کرد: این کتاب مجموعه خاطرات انوشه انصاری به عنوان نخستین زن ایرانی راهیافته به فضا است.
ارسال کاوشگر به خورشید، مهمترین دستاوردهای فضایی اخیر
وی درخصوص دستاوردهای چندساله اخیر در حوزه علوم فضایی در جهان خاطرنشان کرد: مهمترین دستاوردهای سالهای اخیر، ارسال جدیدترین اخبار از مریخنوردها است که بر طبق آخرین اطلاعات رسیده، این فضاپیماها تابستان گذشته موفق به کشف آب در لایههای زیرین سطح مریخ شدند.
مرادی افزود: از جمله دیگر دستاوردهای سالهای اخیر، ارسال عکسهای زیبا از سیاره زحل توسط فضاپیمای "کاسینی" است که توانست برای نخستین بار تصاویری از فاصله نزدیک این سیاره ارسال کند. نتایج ماموریتهای چندینساله این کاوشگر در اطراف زحل، دریچههای تازهای از جمله شناسایی دقیقتر ساختار حلقههای زحل و همچنین قمرهای متعدد آن به روی محققان ناسا گشود.
عضو کمیته علمی مرکز نجوم ادیب اصفهان موفقیت یکی از پروژههای چندساله سازمان فضایی اروپا را به عنوان یکی دیگر از رویدادهای فضایی چندساله اخیر معرفی کرد و گفت: یک کاوشگر فضایی آژانس فضایی اروپا موفق شد، پس از سفری 10 ساله به یک ستاره دنبالهدار در منظومه شمسی برسد؛ این نخستین بار در تاریخ بشر است که یک فضاپیما وارد مدار یک ستاره دنبالهدار میشود.
مرادی ادامه داد: تابستان امسال، سازمان فضایی ناسا برای نخستین بار و در طرحی منحصر بفرد یک فضاپیما به اتمسفر فوقانی ستاره خورشید ارسال کرد. کاوشگر خورشید قرار است در این سفر به بررسی بادهای خورشیدی و شناسایی نوع ذرات پر انرژی پرتاب شده از خورشید بپردازد. همچنین مطالعه میدانهای مغناطیسی و پلاسما از جمله دیگر موضوعات ماموریت این کاوشگر در ستاره خورشید خواهد بود.
آشنایی با کسبوکارهای فضایی در هفته جهانی فضا
سازمان فضایی ایران نیز به عنوان متولی استفاده صلح آمیز از فضای ماورای جو در کشور، برنامههای متنوعی را برای آشنایی با کسبوکارهای فضایی در هفته جهانی فضا برگزار میکند.