کشف رازهای جدیدی از خوشه "هفت خواهران"

تلسکوپ فضایی کپلر علاوه بر اینکه در شناسایی بسیاری از سیارات فراخورشیدی موفق بوده، موفق شده جزئیات بیشتری از خوشه ستاره‌ای "هفت خواهران" را مشاهده کند.

به گزارش واحد خبر مرکز مطالعات و پژوهش های فلکی نجومی به نقل از ایسنا و به نقل ازگیزمگ، خوشه "هفت خواهران" دارای چندین ستاره با سن متوسط است که با چشم غیرمسلح قابل دیدن هستند اما در طول زمان مشخص شده که مطالعه آنها بسیار دشوار است.

خوشه هفت‌ خواهران که نام دیگرش "پروین" است در صورت فلکی "گاو" و در فاصله ۴۴۴ سال نوری از زمین قراردارد.

ستاره‌های این خوشه حدودا بین دو تا ۱۶ برابر خورشید جرم داشته و دمای آنها بین ۱۰ تا ۳۰ هزار درجه کلوین متغیر است و به خاطر دمای بالای سطح‌شان، پرنور و آبی‌رنگ دیده می‌شوند.

گاز موجود در این ستاره‌ها بیشتر از جنس هلیوم است و کمی هم هیدروژن در آنها مشاهده می‌شود.

محققان دانشگاه آرهوس به سرپرستی "تیم وایت"(Tim White) با استفاده از تجهیزات و قابلیت‌های این تلسکوپ فضایی و همچنین استفاده از الگوریتم ‌هایی که به تازگی طراحی کرده‌اند، موفق شدند برای مطالعه بیشتر ستارگان خوشه "هفت‌ خواهران" روش جدیدی پیشنهاد کرده و آن را تست کنند.

یکی از اهداف رصدی جالب برای منجمان، ستارگانی هستند که روشنایی آنها تغییر می‌کند که به آنها ستارگان متغیر نیز می‌گویند.

ترکیب این ستارگان و وضعیت نیروهای آنها یکی از موضوعاتی است که می‌تواند مورد مطالعه قرار بگیرد. بعضی از این ستارگان میزان انرژی خروجی خود را به شدت تغییر می‌دهند که سبب درخشش بیش از حد آنها برای چند ماه و یا حتی چند سال می‌شود.

خورشید و دیگر ستارگان معمولی این قابلیت را ندارند و میزان درخشندگی و انرژی آنها تقریبا ثابت است و محاسبه تغییرات آنها با استفاده از شمارش لکه‌های خورشیدی امکان‌پذیر است.

در کنار هفت ستاره پرنور این خوشه هزاران جسم فضایی نورانی وجود دارند که شامل ستارگان جوان و بسیار داغ نیز می‌شود.

یکی از مشکلات موجود در مطالعه این خوشه این است که تشخیص دادن ستاره‌های اصلی کار مشکلی است و نیاز به اندازه‌گیری دقیق ابعاد و شدت نور آنها دارد.

تلسکوپ کپلر نیز در زمان کشف سیاره‌های جدید نیز با این مشکل مواجه می‌شود. سیاره‌های فراخورشیدی نسبت به ستارگان بسیار کم‌نور تر هستند و تلسکوپ کپلر شانس بسیار کمی برای مشاهده مستقیم آنها دارد و از طریق عبور آنها از جلوی ستاره میزبانشان می‌تواند به وجود آنها پی ببرد.

تا پیش از مطرح شدن روش محققان دانشگاه "آرهوس" این روش به کار گرفته شده است و حال باید منتظر ماند و دید نتیجه روش جدید "تیم وایت" و همکارانش چه خواهد بود.

وایت در رابطه با روش‌های تلسکوپ کپلر گفت: روش تلسکوپ کپلر برای رصد ستاره‌های پرنور کمی تکراری و ساده شده است و ما به شدت نگران تغییر نور نسبی در ستارگانی هستیم که کپلر در حال رصد آنهاست و فقط می‌توانیم پیکسل‌هایی که شفاف هستند را مشاهده کنیم.

کاری که این تیم تحقیقاتی انجام داده‌اند این است که اطلاعات خامی که از طریق تلسکوپ کپلر تهیه شده را در الگوریتم جدیدی موسوم به "پرتوسنجی هاله‌ای"( halo photometry) قرار دادند.

این الگوریتم پیکسل‌های پرنور را نایده می‌گیرد و بیشتر به بررسی تغییرات نسبی می‌پردازد و همچنین هر پیکسل را به صورت مجزا می‌سنجد تا هماهنگی نوری بین پیکسل‌ها به هم نخورد و ایرادات ماهواره‌ای در رنگ تصاویر تاثیری نگذارد.

در بررسی‌های این تیم تحقیقاتی مشخص شد که بیشتر ستارگان خوشه هفت خواهران روزی یک بار به دور خود می‌چرخند اما این دوره در ستاره هفتم یعنی "مایا"(Maia) حدودا ۱۰ روزه است.

براساس مطالعات قبلی، سطح غلظت بعضی عناصر مانند منگنز در این ستاره بالاست.

تیم تحقیقاتی اعلام کرده‌اند که تا به حال هیچ نشانه‌ای از سیارات در مدار این ستاره‌ها دیده نشده است ولی امیدهایی وجود دارد که با استفاده از این الگوریتم بتوان سیاره‌هایی را که در اطراف این ستارگان هستند کشف کرد.

این تحقیق در نشریه علمی "ماهنامه جامعه ستاره‌شناسی سلطنتی"(Monthly Notices of the Royal Astronomical Society) منتشر شده است.

"مأموریت کپلر"( Kepler Mission) یک تلسکوپ فضایی ساخت "سازمان فضایی آمریکا"(ناسا) است که باهدف کشف سیارات فراخورشیدی مشابه زمین به فضا پرتاب شده‌ است و برای این‌کار درخشندگی ۱۰۰ هزار ستاره را در عرض ۳٫۵ سال بررسی می‌کند تا نشانه‌ای از کاهش درخشندگی بر اثر گذار سیاره‌ای بیابد. این ماموریت به نام ستاره‌شناس آلمانی "یوهانس کپلر" نامگذاری شده‌است.

در آخرین دستاوردهای سال ۲۰۱۳، ستاره‌شناسان ماموریت کپلر می‌گویند احتمالا سیاره‌ای همانند زمین موجود است که قابل سکونت باشد. دانشمندان می‌گویند این سیاره که به اسم کپلر ۶۹سی نامیده شده است همانند سیاره‌های سامانه خورشیدی در مداری ویژه پیرامون ستاره‌ای می‌چرخد. این سیاره یکی از نخستین نامزدهای احتمالی داشتن زندگی فرازمینی در خود است که انسان از وجود آن آگاهی پیدا کرده است.