ساخت رصد خانه ملی، مجموعه ای از فناوری ها را به ایران انتقال می دهد

مدیر پروژه رصدخانه ملی ایران گفت: با احداث رصدخانه ملی و طراحی و ساخت یکی از پیشرفته‌ترین تلسکوپ‌های جهان برای آن، یک مجموعه گسترده از فناوری‌ها به ایران انتقال می‌یابد.
دکتر "رضا منصوری" روز دوشنبه در گفت وگوی اختصاصی با خبرنگارگروه علمی ایرنا گفت: رصدخانه ملی کشور که کار ساخت آن به زودی در بهترین منطقه ایران آغاز خواهد شد، یکی از مهمترین اولویت‌های علمی کشور طی یک دهه اخیر است.
به گزارش واحد خبر مرکز مطالعات و پژوهش هاى فلکى ـ نجومى به نقل از سایت "irna" ، وی افزود پروژه رصدخانه ملی کشور سه سال پیش در هیات دولت تصویب و کمیته‌های راهبردی آن تشکیل شد، اما با تغییر مدیریت،این پروژه متوقف شد.
به گفته وی با همکاری و مساعدت دولت نهم پروژه دوباره از سر گرفته شد و حدود یک ماه پیش بودجه سال 1385 آن که حدود 700 میلیون تومان بود ابلاغ شد.
منصوری ، مکان یابی را مهمترین بخش در ساخت یک رصدخانه عنوان کرد و گفت باید جایی برای احداث یک رصدخانه انتخاب شود که غبار کم، آسمان صاف و آلودگی نوری کمی داشته باشد.
وی گفت در سال 81 مکان‌یابی این پروژه آغاز و پس از بررسی نقاط مختلف کشور، چهار نقطه در کرمان، خراسان جنوبی، قم و کاشان انتخاب شدند.
منصوری به همکاری دانشکده نجوم دانشگاه لوند سوئد با ایران در ساخت این رصدخانه اشاره کرد و گفت در بازدید یکی از متخصصان این دانشگاه از ایران، قله‌های اطراف قم و کاشان مکان مناسب تری برای احداث رصدخانه تشخیص داده شد که قرار است با کارهای تحقیقاتی و اندازه‌گیری‌های لازم از قله‌های این منطقه، بهترین مکان برای رصدخانه ملی کشور انتخاب شود.
وی حساسیت برای انتخاب بهترین مکان برای احداث این رصدخانه را، تلسکوپی که قرار است در آن نصب شود، عنوان کرد.
به گفته این استاد فیزیک دانشگاه صنعتی شریف ، تلسکوپی که قرار است در این رصدخانه نصب شود پیشرفته‌ترین تلسکوپ در نوع خود است.
منصوری افزود: از هر فناوری استفاده خواهیم کرد تا قدرت تفکیک این تلسکوپ را بسیار بالا ببریم. هدف ما این است که قدرت تفکیک پذیری این تلسکوپ در حد یک تلسکوپ فضایی باشد به طوری که هنگام استفاده از آن گویی هیچ جوی وجود ندارد.
وی ضمن اشاره به تلسکوپ‌های موجود در منطقه گفت تلسکوپ‌های شاماخی جمهوری آذربایجان، ترکیه، هند و حتی لیبی همگی از جمله تلسکوپ‌های کلاسیک هستند که قدیمی تلقی می‌شوند.
مدیر پروژه رصدخانه ملی ضمن تاکید بر اینکه تلسکوپ ایران قطعا با دیگر تلسکوپ‌های منطقه قابل مقایسه نخواهد بود افزود:اگرچه آیینه تلسکوپ رصدخانه ایران از نظر اندازه مشابه دیگر تلسکوپ هاست، اما به لحاظ فناوری به کاررفته در آن به مراتب جلوتر از تلسکوپ‌های دیگر منطقه خواهد بود.
به گفته وی، آیینه این تلسکوپ سه متری و با اپتیک زنده (ترکیب اپتیک تطبیقی با اپتیک فعال) است، به طوری که آیینه اولیه، اپتیک فعال، بسیار نازک و قابل تصحیح با رایانه بوده و آیینه ثانویه، اپتیک تطبیقی است و در کمتر تلسکوپی چنین دقت و فناوری پیشرفته‌ای به کار رفته است.
دکتر منصوری گفت از آنجا که در زمینه طراحی تلسکوپ تجربه‌ای نداریم از همکاری دانشکده نجوم دانشگاه لوند بهره‌مند شده‌ایم، اما پژوهشگران ایرانی هم اکنون با آموزش و همکاری با محققان خارجی در حال انتقال فناوری ساخت تلسکوپ به ایران هستند.
وی گفت : غیراز ساخت اوپتیک تلسکوپ که تجربه‌ای در آن نداریم سایر بخش‌ها ازجمله مکانیک کنترل و الکترونیک این تلسکوپ در ایران طراحی و ساخته خواهد شد.
منصوری در مورد قدر (توان تلسکوپ برای رصد آسمان) با ابراز امیدواری از اینکه این تلسکوپ بتواند تا قدرهای خیلی عمیق وارد آسمان شود گفت این امر بستگی به نوع طراحی تلسکوپ دارد.
وی با اشاره به اینکه گاهی تلسکوپ‌ها طوری طراحی می‌شوند که عمق آسمان را رصد کنند و گاهی داشتن میدان دید وسیع برای آنها در نظر گرفته می‌شود، افزود: در حال بررسی علمی این امر هستیم که کدام نوع طراحی برای ما ارجحیت دارد.
وی قدرت تفکیک را مهمترین اولویت ستاره‌شناسان ایرانی برای این تلسکوپ عنوان کرد و گفت قصد داریم این قدرت را به کمتر از 0.2 ثانیه ocبرسانیم به طوری که بتوانیم کهکشانهای بسیار نزدیک به هم را در یک مجموعه کهکشانی از هم تفکیک کنیم.
مدیر پروژه رصدخانه ملی گفت ستاره‌شناسان سراسر جهان برای فعالیت‌های تحقیقاتی خود ماهها باید در لیست رزرو رصدخانه‌هایی مانند جزایر قناری باشند و از این رو احداث این رصدخانه در ایران، متقاضیان بسیاری از جمع منجمان و محققان سراسر جهان را خواهد داشت.
وی گفت می‌توانیم ساخت بخش‌های مورد نیاز برای تجهیز این رصدخانه را به سازندگان خارجی واگذار کرده و در ازای آن به آنها وقت رصد بدهیم که این امر می‌تواند برای ما درآمدزایی مطلوبی نیز داشته باشد.
مدیر پروژه رصدخانه ملی ایران گفت: اگرچه در تلاش برای ساخت تلسکوپ اوپتیک هستیم اما می‌توانیم به طور همزمان طرح تلسکوپ رادیویی را که در آن تجربه نیز داریم دنبال کنیم.
منصوری گفت بودجه اختصاص یافته برای پروژه رصدخانه ملی 15 میلیارد تومان در نظر گرفته شده که باتوجه به ‌نرخ تورم، هزینه ساخت آن به بیش از 15 میلیارد تومان نیز می‌رسد، این پروژه طی پنج تا هفت سال آینده به بهره‌برداری می‌رسد.
وی ابراز امیدواری کرد که ایران تا 10 سال آینده بتواند تلسکوپ کوچکی را به فضا بفرستد.