مرکز مطالعات و پژوهشهای فلکی - نجومی
9
|
اخبار |
1383/04/07
1279
|
چاپ
ادعاهای جدید اخترشناسان درباره فاصله و ماهیت ستاره «قطبی»
تحقیقات اخیر نجومی نشان می‌دهند که ستاره قطبی(جدی) برخلاف نظریه‌های موجود در یک خوشه ستاره‌ای قرار داشته و فاصله‌اش تا خورشید نیز حدودا ٣٣/٠ نزدیکتر از میزانی است که تاکنون تصور می شد.
به گزارش سرویس علمی خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، این نظریات جدید از بررسیهای مجدد David Turner، یک اختر فیزیکدان دانشگاه «سانتا ماریا» در «هالیفاکس» آغاز شد که در تحقیق خود به بررسی دوره تغییرات نوری چهار روزه این ستاره پرداخته و به نتایج جالب توجهی دست یافته است.
ستاره‌شناسان ستاره قطبی را به عنوان نزدیکترین و پرنورترین عضو گروه متغیرهای قیفاووسی به شمار می‌آوردند. ستاره‌هایی که ابزار مناسبی برای محاسبه فواصل کیهانی‌اند.این ستاره منبسط و منقبض می شود و از این طریق نورش در بازه های معینی کم و زیاد می شود. اما مطالعات اخیر نشان می دهد که تغییرات نوری ستاره قطبی کمتر از تغییرات نوری سایر قیفاووسی هاست.
به گزارش سایت نجوم، تنها در ٥٠ سال گذشته تغییرات نوری ستاره قطبی از ١٠/٠ به ٠٢/٠ نزول پیدا کرده است.گرچه این تپش ها ضعیف می شوند،اما از سویی دیگر ضربان آن با نرخ ٨ ثانیه در سال افزایش می‌یابد. ممکن است ٨ ثانیه کم به نظر آید اما این ١٠٠ برابر بیشتر از تغییراتی است که در دیگر قیفاووسی ها دیده می شود. ترنر اعتقاد دارد که این تغییرات سریع ستاره قطبی به راحتی با فرضیه تکامل ستاره ها قابل تفسیر است.
ستاره قطبی مرحله گذرایی از دوران تکاملش را سپری می کند که تنها چند صد هزار سال طول می کشد. این ستاره از یک ستاره داغ و آبی رشته اصلی به غول سرخ سردتری تبدیل می شود. تحولات مربوط به این تغییرات ساختاری ستاره آنها را در قسمتی از نمودار هرتسپرونگ - راسل قرار می دهد که به «نوار ناپایداری» موسوم است. از آنجا که این مرحله در دوران زندگی یک قیفاووسی بسیار زودگذر است (کمتر از ٠١/٠ عمرشان) در آسمان نیز ستاره‌هایی که در این مرحله از زندگی خود رصد می شوند نادرند. از بین ٢٠٠ قیفاووسی بررسی شده تنها چهار نمونه در آغاز این تغییرات سریع قرار دارند که به نظر می رسد ستاره قطبی یکی از آنهاست.
اما جذابیتهای ستاره قطبی به تغییر دید ما نسبت به ماهیت آن محدود نمی شود؛ هنگامی که ترنر فهرست ابرخوس را مطالعه می کرد به نتیجه جالبی دست یافت. ستاره قطبی در یک خوشه ستاره ای کم تراکم قرار دارد. حدود شش ستاره دور در اطراف شش یا هفت ستاره دیگر (شامل جدی) قرار دارند که در محدوده ای به پهنای سه سال نوری گسترده شدند.
اما چرا این خوشه ستاره ای تا به حال ناشناخته باقی مانده بود؟ به دلیل مجاورت ستاره قطبی با قطب شمالی این محدوده آسمان محدودیت ها و سختی هایی را برای رصد با تلسکوپ به وجود می آورد؛ بنابراین اطلاعات زیادی از جدی و نواحی اطرافش در دست نداریم. ماهواره ابرخوس فاصله ستاره قطبی را ٤٣١ سال نوری دور از ما اندازه گیری کرده بود؛ اما این خوشه ستاره ای نزدیک تر است: در ٢٧٦ سال نوری ما. پس آیا باید در فاصله ستاره قطبی نیز تجدید نظر کرد؟
تپش های ستاره قطبی نیز سرانجام به پایان می رسند و ستاره قطبی نیز روزی دوران پر تلاطم فعلی خود را پشت سر خواهد گذاشت و به آرامش خواهد رسید. اما اینکه این اتفاق دقیقا چه زمانی رخ دهد مساله‌ای است که باید صبر کرد و دید شاید فردا و یا شاید ده هزار سال دیگر!
-----
Isna.ir