مرکز مطالعات و پژوهش هاى فلکى ـ نجومى در راستاى بررسى مسائل فقهى هلال و آگاهى یافتن از آراى مراجع عظام در مورد روش رؤیت و امکان پذیرش رویت هلال با وسایل نجومى سوالاتى مطرح نمود که با تشکر از مراجع بزرگوار و مسؤلان محترم بخش استفتاءات این دفاتر پرسش هاى انجام شده همراه با جواب ارائه مى گردد امید است مورد استفاده قرار گیرد.
ضمناً پاسخ برخى از مراجع با توجه به تلاش انجام گرفته در ستاد استهلال تا لحظه انتشار این خبر به دستمان نرسیده که انشاء الله در خبرهاى بعدى منتشر خواهد شد.
متن سوالات مطرح شده به شرح زیر مى باشد:
بسم الله الرحمن الرحیم
محضرمبارک حضرت آیت الله العظمى ......
با عرض سلام وتحیّت؛
احتراماً تقاضا مى گردد نظر مبارک خویش را نسبت به موارد ذیل مرقوم فرمائید:
1 ـ آیا رؤیت هلال واثبات اول ماه الزاماً باید با چشم غیر مسلّح صورت بپذیرد یا اینکه رؤیت با چشم مسلّح (استفاده از دوربین دو چشمى وتلسکوپ) کافى است ؟
(توضیح: قدرت دید تلسکوپها ، دهها برابر قویتر از دوربین هاى دوچشمى است)
2ـ در صورتى که رؤیت با دوربین را هم قابل پذیرش مى دانید ، آیا ملاک رؤیت با دوربین متعارفى (مانند دوربین 50×7) است که مى تواند در اختیار همه مردم قرار بگیرد یا اینکه اگر هلال با دوربین هاى دو چشمى غیر متعارف فوق العاده قو (مانند دوربین 150×40) هم رؤیت شد ، هلال ثابت مى شود؟
3 ـ وضعیّت رؤیت هلال در برخى از ماهها به تعبیر متخصّصین ((حالت بحران))است ، در این حالت اگر هلال با دوربین هاى دو چشمى قوى یا تلسکوب رؤیت نشد ، آیا مى توان سخن مدّعیان رؤیت (شهادت شهود) را پذیرفت یا خیر؟
4 ـ در برخى از ماه ها ، متخصّصین رؤیت هلال بالاتفاق بر این عقیده هستند که هلال ماه اصلاً قابل رؤیت نیست و در عین حال عده ای به رؤیت هلال شهادت می دهند، نظر حضرتعالى در هنگام تعارض شهود با نظر متخصّصین چیست؟
5 ـ در صورت عدم اقامه شهود بر رؤیت هلال به دلیل ابرى بودن آسمان یا عوامل دیگر ، اگر متخصّصین رؤیت هلال نظر قطعی به قابل رؤیت بودن آن دادند ، حکم مسئله چگونه مى شود؟
6 ـ اگر در چند رصد خانه در مناطق مختلف ایران هلال ماه را با تلسکوپ ببینند و دراین رصد خانه ها دوربینهاى فیلم بردارى تلویزیونى پشت تلسکوپ ها قرار بگیرند وبه طور مستقیم (پخش زنده) تصویر هلال را از طریق تلویزیون به مردم نشان بدهند به گونه اى که مردم اطمینان پیدا کنند تصاویر پخش شده واقعى است وساختگى نیست، حکم اثبات اول ماه را در این صورت بیان بفرمائید؟
7 ـ رؤیت پذیرى هلال در آفاق با تغییر در طول وعرض جغرافیایى تغییر پیدا مى کند واین خود دو حالت دارد:
الف ـ گاهى هلال در شهرى همچون مدینه منّوره که نسبت به تهران در عرض جنوبى ترى واقع شده ، دیده مى شود امّا در تهران دیده نمى شود. در این گونه موارد آیا ماه جدید براى ساکنان تهران آغاز مى شود یا خیر؟ همچنین صورت عکس آن چگونه خواهد بود؟
ب ـ برخى اوقات هلال در شهرى مانند مشهد مقدس که نسبت به شهر دمشق در طول جغرافیایى شرقى ترى واقع شد ، دیده مى شود ولى در دمشق نمى شود. در چنین صورتى آیا اول ماه براى اهل دمشق ثابت مى گردد یا خیر ؟ همچنین حکم مسئله در فرض عکس آن چگونه است؟
8 ـ گاهى اوقات به دلیل وسعت جغرافیایى بعض از کشورهاى جهان ، احتمال دیده شدن هلال در برخى از مناطق این گونه کشورها وجود دارد امّا در سایر نقاط آن ، هلال قابل رؤیت نیست . حکم آغاز ماه در کشورهاى اینچنینى چگونه است؟