دانشمندان آمریکایی به شواهد جدیدی دست یافته‌اند که دلیل انتشار پرتوهای پرانرژی گاما از مرکز کهکشان راه شیری را نشان می‌دهد.
تحقیقات جدید دانشمندان دانشگاه "آریزونا" نشان می‌دهد سیاه‌چاله موجود در قلب کهکشان راه شیری ذرات پرانرژی پروتون را به بیرون شلیک می‌کنند که این پروتونهای پرانرژی با سرعتی نزدیک به سرعت نور به حرکت در آمده و سپس با ذرات پروتون کم‌انرژی برخورد می‌کنند. در پی این برخورد پرتوهای گامایی تولید می‌شوند که این پرتوها نخستین بار در سال 2004 توسط ستاره‌شناسان رصد شده بودند.
به گفته محققان، احتمالا همین پدیده علاوه بر منظومه شمسی در دیگر کهکشانهای جهان نیز سبب تابشهای شدید پرتوهای گاما می‌شود.
به گزارش واحد خبر مرکز مطالعات و پژوهش هاى فلکى ـ نجومى به نقل از سایت " pparc.ac.uk" ، "فولیوو ملیا" کارشناس فیزیک نجوم دانشگاه "آریزونا" اعلام کرد:
سیاه‌چاله عظیم موجود در قلب کهکشان راه‌شیری از زمان شناسایی شدن در 30 سال قبل به شکل دایم سبب شگفتی محققان شده‌است.
وی افزود: سیاه‌چاله موجود در مرکز کهکشان راه‌شیری هم‌اکنون بیش از هر سیاه‌چاله‌ای در جهان مورد مطالعه قرار گرفته‌است و کشف اخیر نشان می‌دهد زیر آرامش ظاهری این جسم عظیم، فعالیتهای بسیار شدیدی نهفته است.
در سالهای اخیر ستاره‌شناسان تحقیقات گسترده‌ای را برای حل معمای منبع پرتوهای گامای موجود در همسایگی سیاه‌چاله منظومه شمسی انجام داده‌اند. این سیاه‌چاله به نام "ساگیتاریوس" یا "کماندار"(*Sagittarius A) در مرکز کهکشان ما جای گرفته و دارای جرمی حدود سه میلیون برابر جرم ستاره خورشید است.
در اطراف سیاه‌چاله "ساگیتاریوس" همانند سایر سیاه‌چاله‌های جهان، گردابی عظیم قرار گرفته که همه چیز را به داخل سیاه‌چاله می‌کشد و مرز بیرونی این گرداب "افق رویداد" نام دارد. جاذبه سیاه‌چاله به اندازه‌ای زیاد است که هیچ چیز، حتی نور، نیز نمی‌تواند در صورت عبور از مرز "افق رویداد"، از فرو رفتن درون سیاه‌چاله فرار کند و به همین علت از آنجا که هیچ نوری از درون و اطراف سیاه‌چاله خارج نمی‌شود، هیچ نوری از آنها به زمین نمی‌رسد و مشاهده وضعیت سیاه‌چاله‌ها و وضعیت اطراف آنها بسیار دشوار است.
به علاوه سیاه‌چاله "ساگیتاریوس" همانند سایر سیاه‌چاله‌های جهان هنگام بلعیدن ماده‌ای که از مرز "افق رویداد" عبور کرده، از خود پرتوهای اکس منتشر می‌کند.
"ملیا" و همکارانش در سالهای گذشته و بر اساس مشاهدات و نظریات موجود بر این باور بودند که میدانهای مغناطیسی عظیم و نامنظم در نزدیکی مرز موسوم به "افق رویداد" سبب شتاب گرفتن پروتونها و سایر ذرات ماده و افزایش انرژی آنها می‌شوند.
این محققان برای بررسی صحت این پیش‌بینی، یک مدل رایانه‌ای برای ردیابی مسیر حرکت 200 هزار ذره پروتون هنگام حرکت در گازهای بسیار داغ موسوم به پلاسما طراحی کردند و این مدل رایانه‌ای نشان داد جاذبه سیاه‌چاله "ساگیتاریوس" ذرات پروتون را از داخل پلاسمای مغناطیسی شده با سرعتی نزدیک به سرعت نور و با نرژی در حدود 100 تریلیون "الکترون ولت" به بیرون پرتاب می‌کند که این ذرات در مسیرهایی نامنظم و زیگزاگی شکل به حرکت درمی‌آیند.
پروتونهای پرانرژی یاد شده پس از دور شدن به اندازه حدود 10 سال نوری از سیاه‌چاله و رسیدن به فضای میان‌ستاره‌ای، با ذرات پروتون کم‌انرژی موجود در فضا برخورد می‌کنند و ذرات غیرپایداری موسوم به "پیون" را پدید می‌آورند که این ذرات به علت ناپایدار بودن بلافاصله به پرتوهای پرانرژی گاما تبدیل شده و در همه جهات منتشر می‌شوند.
دانشمندان عقیده دارند کشف اخیر برای نخستین بار دلیل انتشار جریانهایی از پرتوهای پرانرژی گاما از اطراف سیاه‌چاله‌های جهان را روشن می‌کند. گزارشی از این کشف در شماره اخیر مجله "فیزیک آسمان" (Astrophysical journal letters) به چاپ رسیده‌است.