اثر کسوف بر روی چشم ممکن است منجر به نابینایی شود

------------------------
   ۳۱ خرداد ۱۳۳۳
-----------------------

  اثر کسوف بر روی چشم ممکن است منجر به نابینایی شود.
هنگام وقوع کسوف بایستی حتماً از پشت شیشۀ تیره و ضخیم به خورشید نگاه کرد.
دیروز در گرگان بر اثر باد چادرهای دانشمندان کنده شد و پس از یک بارندگی شدید سیل جاری گردید.
مقدمات نصب دستگاه عظیم تلسکوپ بر روی تپۀ کفشگیری گرگان آماده شده است.
برق مورد احتیاج در تپه کفشگیری با نصب موتورهای برق تأمین شد و ارتباط با مرکز به وسیلۀ بی‌سیم برقرار گردید.
به عقیدۀ آقای فاتح سایۀ کسوف از ایران نخواهد گذشت و فقط منظرۀ کسوف در ایران مشاهده خواهد شد.
گزارش تلگرافی خبرنگار ما در گرگان حاکی است که از ساعت سه بعد از ظهر دیروز در قریه کفشگیری واقع در ۱۲ کیلومتری شمال غربی گرگان، باد شروع به وزیدن کرد. این باد مدت نیم ساعت ادامه داشت و بر اثر آن دو چادر و یک دكل بی سیم از روی تپه کفشگیری متعلق به هیئت دانشمندانی که مشغول تهیه مقدمات مشاهده كسوف هستند از جای کنده شد.
متعاقب جریان باد، بارندگی بسیار شدیدی در کوه‌های اطراف شهرستان گرکان شروع شد و از ساعت ۶ بعد از ظهر از دامنه کوه‌های قزلق، زیارت و سعدآباد سیل به طرف شهر و قراء اطراف آن جاری گردید.
خوشبختانه سیلاب به مسیر رودخانه‌های رودبار، انجیر آب و رودخانۀ کفشگیری که در پای تپه کفشگیری قرار دارد وارد شد و به رودخانۀ اترک ريخت و چون مسیر رودخانه‌های مذکور خشک بود سیل خسارتی وارد نساخت و موجب خشنودی زارعین گردید.

نصب دستگاه تلسکوپ
دانشمندان آمریکایی و ایرانی با فعالیت زیاد مشغول بر پا نمودن دستگاه‌های عظیم تلسکوپ هستند.
این دستگاه به نام لین بلاد با نستروف وسوم است و به وسیله آن از جریان کسوف و تحولات و تغییرات آسمانی که در ضمن آن روی خواهد داد عکس برداری خواهد شد.
پایه دستگاه مزبور ساخته و آماده شده و دهانه دستگاه تلسکوپ به طرف بندر شاه خواهد بود.
علاوه بر این دو دستگاه موتور برق در پای تپه کفشگیری با استفاده از وسایل ارتش نصب گردید و شروع به کار کرد و به این ترتیب برق مورد احتیاج برای به کار انداختن وسایل فنی و دستگاه‌های بی سیم و همچنین برای روشنایی تپه کفشگیری تأمین گردید.
ارتباط بین ایستگاه رصدخانۀ موقتی با مرکز نیز از امروز به وسیلۀ دستگاه‌های فرستنده و گیرنده برقرار شد.
تعیین فواصل دقیق 
یکی از دانشمندان آمریکا در گرگان به خبرنگار ما اظهار داشته است: مطالعات مهمی که هنگام وقوع کسوف و بعد از آن روی عکس‌هایی که از جریان کسوف برداشته شده انجام خواهد شد.
به منظور تعيين فواصل دقيق بين اجسام و کرات سماوی به خصوص تعبين فاصلۀ کره زمین با کرات مزبور می‌باشد و از این جریان استفاده کرده فاصلۀ دقیق بین دو قاره و حتی دو شهر را که در بین آن‌ها دریا و اقیانوس قرار گرفته اندازه گیری خواهیم کرد.
ضمناً تعيين شکل حقیقی کرۀ زمین و فاصلۀ بین ماه و زمین نیز مورد توجه است.
دانشمند مزبور دربارۀ اینکه اگر روز وقوع كسوف هوا ابری باشد چه خواهند کرد گفت: وسایلی که ما برای مشاهده و مطالعه کسوف تهیه کرده‌ایم کاملاً مجهز بوده و پیش بینی‌های لازم هم در این باره شده است بنابراین اگر در آنروز هوا از ابر پوشیده باشد مطالعات ما متوقف نخواهد شد.
اثر کسوف بر روی چشم
به طوری‌که آقای دکتر هایدن رئیس هیئت دانشمندان آمریکایی در مصاحبۀ خود اظهار داشت:
کسوف را بایستی حتماً از پشت شیشه‌های سیاه مشاهده کرد زیرا در غیر این صورت در چشم اختلالاتی حاصل می‌شود و ممکن است شخص را تا مدتی از مشاهدۀ کامل اشیاء محروم سازد.
آقای دکتر ضیاءالدین اللهیان رئیس بخش چشم پزشکی بیمارستان فیروزآبادی طی نامه‌ای علت بروز این اختلالات را چنین توضیح داده است: اشعۀ موجود در فضا سه دسته هستند اشعۀ وراء قرمز که اثر حرارتی دارند. اشعه‌هایی که بر حسب طول موجشان به رنگ‌های قرمز، نارنجی، زرد، سبز، آبی، نیلی، بنفش تقسیم می‌گردند - سوم اشعۀ ماوراء بنفش که اثر شیمیایی دارند.
اشعه مرئی آفتاب وقتی به طور طبیعی منتشر شود به چشم صدمه نمی‌زند ولی در صورتی‌که شدت آن‌ها غیر طبیعی باشد، ایجاد اختلالاتی در چشم می‌کند. کلیۀ اشعه ماوراء بنفش در ته چشم نفوذ نمی‌کنند زیرا قرنیه و عدسی چشم مانع عبور قسمتی از آن‌ها می‌گردند و ضمناً این اشعه وقتی به چشم صدمه می‌زند که شخص دائماً در معرض آن‌ها قرار گیرد. اما اشعۀ ماوراء قرمز بیشتر باعث ضایعات چشمی به خصوص ضایعات ته چشمی می‌شوند و کسوف نیز یکی از علل بروز این اختلالات است.
اگر شخص با چشم عادی هنگام کسوف به خورشید نگاه کند بر اثر نفوذ اشعۀ ماوراء قرمز و ماوراء بنفش به داخل چشم یکی از اختلالات زیر ممکن است در چشم وی رخ دهد.
۱. اختلال در دیدن ۲. کم شدن قوۀ دید اشیاء توأم با تنگ شدن حوزۀ رؤیت ۳. اختلال در رؤیت رنگ‌ها که ممکن است رنگ‌های به طور کامل تشخیص ندهد.
ضایعات ته چشمی غالباً در مرکز دید چشم ایجاد می‌شوند که گاهی اثر آن‌ها موقتی است ولی برخی اوقات چندین ماه باقی می‌ماند. خونریزی ته چشم نیز در این مواقع اغلب دیده شده.
شدت این مايعات متناسب با طول مدتی است که شخص بدون عینک دودی به خورشید نگاه کند- اگر مدت طولانی شخص به خورشید نگاه کند احتمال دارد چشم قدرت بینایی خود را به کلی از دست بدهد و معالجه نیز در آن مؤثر واقع نگردد.
برای جلوگیری از بروز اختلالات چشمی در موقع كسوف باید به چشم عينك دودی تند یا شیشۀ تیره ضخیم جلوی چشم گذاشت تا اثر اشعه مضر برای چشم از بین برود.
آیا کسوف از ایران نمی‌گذرد؟
به طوری‌که اطلاع دادیم پریروز آقای احمد فاتح اعلام نمود که در روز نهم تیر ماه در تهران و گرگان کسوف روی نخواهد داد.
آقای فاتح سابقاً با درجه سرهنگی در ارتش خدمت می‌نموده و پس از استعفا از ارتش اکنون مدت چهار سال است در منزل خود به مطالعه می‌پردازد. وی امروز در این باره به خبرنگار ما اظهار داشت: طبق استخراجی که اینجانب نموده‌ام در روز نهم تیرماه کسوفی در دنیا روی خواهد داد و در بعضی از نقاط کره زمین نیز این کسوف واقع می‌شود ولی در تهران- و گرگان کسوفی واقع نخواهد شد. 
باید دانست که کسوف در نقاطی از زمین واقع می‌شود که سایه آن مستقیماً در امتداد شاغولی آن نقطه قرار گرفته و آن مكان را تاريک نماید و دانشمندان آمریکایی اعلام نموده‌اند که سایه این کسوف در منطقه بندر شاه وارد ایران شده و پس از گذشتن از گرگان و تهران و مشهد از ایران خارج می‌شود. 
ولی طبق استخراج اینجانب روز نهم تیرماه سایۀ کسوف مستقیماً در روی نقاط اخيرالذكر واقع نمی‌شود و در نتیجه کسوف در ایران روی نخواهد داد بلکه فقط منظره کسوف در ایران مشاهده خواهد شد.

روزنامه اطلاعات، ۳۱ خرداد ۱۳۳۳، ص ۱ و ۴.
----------------------------------------------------
تذکر: در اين بخش برانيم كه نگاهى به رخدادهاى نجومى و مسائل مرتبط با آن را كه، مطبوعات قديمى در اين روز منتشر نموده اند ، بيندازيم و اخبار آنها را بازنشر نماييم .قابل ذکر است که باز نشر این اخبار با ذکر منبع انجام خواهد  شد و به عنوان تایید یا رد آن خبر یا منبع  نیست و  هدف قرار دادن  اطلاعات نجومی منشر شده جهت استفاده  پژوهشگران و علاقه مندان خواهد بود.