--------------
۱۴ مهر ۷۸۹ ناقصه جلالی برابر با ۱۲۴۷ شمسی
-------------
در روز بیست و هفتم مذکور شد که موافق استخراج منجمین اروپا چهار قمر مشتری در این اوقات مخفی شوند. چنانکه مشتری مدتی خالی از اقمار باشد. ولی چون دارالخلافه طهران را با موضع رصد اختلاف طول و عرض است و استخراج تقاویم اقمار مشتری درین سال در دارالخلافه نشده و از قرار روزنامه دولتی اروپا تعیین وقت نیز درست محقق نبود احتمال داده شد که در شب چهارشنبه بیستم شهر ربیعالثانی بعد از نیمه شب یا در شب پنجشنبه ۲۱ قبل از نیمه این کیفیت روی دهد و این تحقیق بنا بر استخراج میرزا عبدالغفار معلم کل هندسه مدرسه مبارکۀ دارالفنون بود که در حل مسائل و کشف غوامض نمیتوان او را کمتر از هیچ یک از مهندسین و دانشوران اروپا شمرد. چون رأی او را صواب و حسابش را خالی از شائبۀ اغلاط و اضطراب دانسته، نگارندۀ روزنامه با مشارالیه و جمعی از محققین این فن در هر دو شب مترصد وقوع این امر بوده و در اواسط شب دوم با دوربینهای بزرگ این مرحله به تحقیق پیوست. به این طریق که یکی از چهار قمر مشتری چهار ساعت و چهل و پنج دقیقه از شب گذشته از سمت یسار مشتری مخفی شد و در برابر قرص حرکت نمود و مانند خالی سیاه بر صفحه آن دیده شد. و قمر دیگر پنج ساعت و سی و نه دقیقه از شب گذشته از سمت یمین در وراء جرم مشتری منخسف گشت و قمر دیگر پنج ساعت و پنجاه و یک دقیقه از شب گذشته از سمت یسار مخفی شد و بر صفحۀ کوکب واقع گشت و قمر دیگر شش ساعت و سی و یک دقیقه از شب گذشته از سمت یسار نیز مخفی شد و در آن وقت مشتری خالی از اقمار نمود و آن قمر که اول بر قرص افتاد و در طول ضلع اسفل منطقه سیر کرد و قمری که بعد از آن روی قرص آمد اندک بالاتر حرکت کرد و قمری که آخر بر قرص رسید در طول قطر توجه نمود و این حالت یک ساعت و سی و شش دقیقه به طول انجامید و آن وقت قمری که قبل از همه پنهان گشته و بر قرص کوکب افتاده بود از قرص مشتری تجاوز نمود ولیکن هر چند مترصد شدیم از طرف یمین ظاهر نگشت و آن وقت هشت ساعت و هفت دقیقه از شب گذشته بود چون ملاحظهاش چندان مفید فایده نبود در این وقت صرف نظر کردیم و صورت اقمار مشتری با اوضاعش درین شکل نموده شد.
از غرائب اتفاقیه آنکه یک ساعت و ربع از شب پنجشنبه نوزدهم شهر جمادی الاولی گذشته کرۀ آتش در جو ظاهر گشته و از جانب شمال شرقی به جانب جنوب غربی در حرکت آمده و در وسطالسماء که رسید متلاشی گشت و قطعۀ بزرگ آن از سمتی که حرکت میکرد از اطراف آن ذرات زیادی ریزش میکرد و اندک اندک که متلاشی گردید. قرب آن با کرۀ ارض و حالت ریزش اجرام از اطراف و جوانب آن موجب تعجب ناظرین گردید.
-------------------------------------------
روزنامه علمیه دولیت علیه ایران، ۱۴ مهر ۷۸۹ ناقصه جلالی برابر با ۱۲۴۷ شمسی
تذکر: در اين بخش برانيم كه نگاهى به رخدادهاى نجومى و مسائل مرتبط با آن را كه، مطبوعات قديمى در اين روز منتشر نموده اند ، بيندازيم و اخبار آنها را بازنشر نماييم .قابل ذکر است که باز نشر این اخبار با ذکر منبع انجام خواهد شد و به عنوان تایید یا رد آن خبر یا منبع نیست و هدف قرار دادن اطلاعات نجومی منشر شده جهت استفاده پژوهشگران و علاقه مندان خواهد بود.