فرودگر "اینسایت" ناسا مریخ لرزه‌هایی را شناسایی کرده است که به نظر می‌رسد عمدتا از یک منطقه‌ای موسوم به "گوداله سربروس"(Cerberus Fossae) آمده باشند. دانشمندانی که این مریخ لرزه‌ها را ارزیابی کردند، شواهدی را کشف کردند که نشان می‌دهد گدازه‌های مذاب در اعماق مریخ وجود دارد. ماگمای کنونی در مریخ درک دانشمندان از تاریخ و ساختار درونی این سیاره را تغییر خواهد داد.
به گزارش واحد خبر مرکز مطالعات و پژوهش های فلکی نجومی به نقل از isna و به نقل از بیزینس اینسایدر، مدت‌ها بود دانشمندان فکر می‌کردند که مریخ از لحاظ زمین شناسی مرده است. دانشمندان فکر می‌کردند این سیاره مملو از آتشفشان است و در برخی مکان‌ها جریان‌های گدازه‌ای باستانی وجود دارد اما تاکنون به نظر می‌رسید این دنیای سرد و بی‌حاصل مدت‌ها پیش شور آتشفشانی خود را از دست داده است.
اما اکنون دانشمندان با استفاده از یک لرزه‌سنج تعبیه شده در فرودگر اینسایت ناسا، اولین شواهد از گدازه مذاب در اعماق سطح مریخ را کشف کرده‌اند.
وجود گدازه فعال می‌تواند درک دانشمندان از تاریخچه مریخ و تاریخ شکل‌گیری آن تا دوره‌ای که ممکن است میزبان حیات میکروبی بوده باشد و زمان از دست دادن جو آن و سنگ سردی که امروز است را تغییر دهد. این نشان می‌دهد که دانشمندان چگونه سیارات سنگی فراتر از منظومه شمسی ما از جمله سیاراتی که می‌توانند میزبان حیات باشند را نیز درک می‌کنند.
مجموعه‌ای از این مریخ لرزه‌ها، دانشمندان را به کانون بالقوه گدازه راهنمایی کرد. دانشمندان به طور غیرمنتظره متوجه شدند که بیشتر این مریخ لرزه‌های بزرگ از آن نقطه که "گوداله سربروس" (Cerberus Fossae) نام دارد، می‌آمدند.
"آنا میتلهولز"(Anna Mittelholz) دانشمند سیاره‌شناسی ماموریت اینسایت ناسا، به سایت بیزینس اینسایدر گفت: ما چیزی را پیدا کردیم که واقعا با هر چیزی که باور داشتیم درست است، سازگاری نداشت.
مریخ لرزه‌های بزرگ به یک اتاقک زیرزمینی از ماگما اشاره می‌کند
اینسایت از زمان فرود بر روی سیاره سرخ در سال ۲۰۱۸ بیش از ۱۳۰۰ مریخ لرزه را شناسایی کرده است. در کمال تعجب، قوی‌ترین مریخ لرزه‌ها همگی در یک منطقه پر از شکاف به نام گوداله‌های سربروس(Cerberus Fossae) رخ داده است.
در مقاله‌ای که اخیرا در مجله "Nature Astronomy" منتشر شد، محققان ۲۰ مورد از این مریخ لرزه‌های بزرگ را تجزیه و تحلیل کردند. حسگرهای امواج لرزه‌ای اطلاعات مربوط به هر بخش مریخ را همان طور که اینسایت حرکت می‌کند، جمع آوری می‌کنند. محققان دریافتند که برخی از این امواج لرزه‌ای بسیار کندتر از آنچه انتظار داشتند حرکت می‌کنند.
میتلهولز گفت: تنها پاسخی که با این مشاهدات منطقی به نظر می‌رسد این است که این منطقه باید بسیار داغ باشد.
این نشان دهنده وجود گدازه مذاب یا ماگما در اعماق سطح گوداله‌های سربروس است. به گفته میتلهولز، احتمالا حرکت یا سرد شدن ماگما همان چیزی است که این مریخ لرزه‌ها را ایجاد می‌کند، زیرا این صداها از ۱۴ تا ۵۰ کیلومتری زیر سطح مریخ سرچشمه می‌گیرند، جایی که دانشمندان گمان می‌کنند اتاقک ماگما در آن قرار دارد.
اتاقک ماگما یا آشیانه ماگما(Magma chamber) حفره‌ای بزرگ از سنگ مذاب است که در زیر سطح زمین قرار دارد. سنگ مذاب یا ماگما در این محفظه تحت فشار شدید است و این فشار می‌تواند به تدریج سنگ‌های اطراف آن را شکسته و راهی برای خروج ماگما به سمت بالا ایجاد کند. اگر ماگما بتواند به سطح زمین راه یابد، فوران آتشفشانی روی می‌دهد و در نتیجه آن آتشفشان بر روی اتاقک ماگما شکل می‌گیرد.
"سیمون استالر"(Simon Stähler) سرپرست این مطالعه، در بیانیه‌ای مطبوعاتی گفت: ممکن است آنچه می‌بینیم آخرین بقایای این منطقه آتشفشانی فعال باشد یا ماگما در حال حرکت به سمت شرق و آغاز محل فوران بعدی باشد. این حرکت همچنین احتمالا با شکستن و حرکت در اطراف پوسته سیاره در آن منطقه، باعث ایجاد مریخ لرزه‌های کوچک‌تر در سطح سیاره می‌شود.
میتلهولز افزود: ما کاملا مطمئن هستیم که فعالیت‌های آتشفشانی در آنجا در جریان است. توضیح داده‌ها به روش دیگر بسیار سخت است. بنابراین به صورت عادی، می‌توانم بگویم که این داده‌ها کاملا قطعی و نهایی است. فکر می‌کنم سؤال بزرگ‌تر این است: ما در سطح جهانی چه انتظاری داریم؟
اینسایت تنها کاوشگر در مریخ است که مجهز به لرزه‌سنج است. این لرزه‌سنج به تنهایی نمی‌تواند مریخ لرزه‌های کوچک‌تری را که در دوردست‌ها یا در طرف دیگر سیاره اتفاق می‌افتند، تشخیص دهد. بنابراین دانشمندان اطلاعات محدودی در مورد فعالیت لرزه‌ای مریخ و هر نقطه داغ بالقوه دیگری برای زلزله یا ماگما دارند. برای دریافت تصویر جهانی از مریخ لرزه‌ها و فعالیت‌های آتشفشانی مریخ، ناسا باید لرزه نگارهای بیشتری را به سیاره سرخ ارسال کند.
این منطقه آتشفشانی و زلزله خیز مریخ یک راز است
فضاپیماهایی که به دور مریخ می‌چرخند، خطوط گسل زیادی را در امتداد سطح آن تصویربرداری کرده‌اند و آنجا مناطقی است که اختلالات واضحی از لرزش‌های زیرسطحی در آن ناحیه وجود دارد. بنابراین دانشمندان انتظار داشتند که اینسایت مریخ لرزه‌ها را از مکان‌های مختلف تشخیص دهد. با این حال مریخ آنها را غافلگیر کرده است چرا که تقریبا تمام مریخ لرزه‌ها تاکنون از گوداله سربروس رخ داده است.
انرژی اینسایت در حال اتمام است، زیرا گرد و غبار روی صفحات خورشیدی آن جمع می‌شود. ماموریت آن در مریخ احتمالا قبل از ماه ژانویه ۲۰۲۳ به پایان خواهد رسید. پس از اینسایت هیچ لرزه‌سنجی در مریخ وجود نخواهد داشت تا اطلاعات جدیدی در مورد ساختارهای عمیق این سیاره جمع‌آوری کند.
میتلهولز گفت: من فکر می‌کنم این مجموعه داده اینسایت برای مدتی وجود خواهد داشت. داده‌های زیادی دائما دریافت می‌شود که در واقع گرفتن کامل تمام اطلاعات موجود در آن دشوار است. حتی پس از اینکه اینسایت دیگر کار نکند، مطالعات زیادی انجام خواهد شد.
نگاهی به کاوشگر "اینسایت"
سطح‌نشین "اینسایت" در نوامبر ۲۰۱۸ به مریخ رسید و چند سال گذشته را صرف جمع‌آوری اطلاعات در مورد مریخ‌لرزه‌ها کرده است تا به دانشمندان در اندازه‌گیری عمق و ترکیب پوسته، گوشته و هسته این سیاره کمک کند