به گزارش واحد خبر مرکز مطالعات و پژوهش های فلکی نجومی، عصرگاه دوشنبه ۲۰ آبان ۹۸ پدیده نجومی گذر سیاره تیر (عطارد) از مقابل خورشید رخ خواهد داد. عبور این سیاره از مقابل قرص خورشید از آن جهت اهمیت دارد که این عبور در هر قرن تا ۱۳ بار روی می دهد.
زمان تماس اول و مماس شدن سیاره تیر با خورشید را ساعت ۱۶ و ۵ دقیقه و ۲۷ ثانیه و تماس دوم یعنی قرارگیری کامل سیاره تیر در مقابل خورشید را ساعت ۱۶ و ۷ دقیقه و ۸ ثانیه اعلام کرده است.
دیاگرام گذر عطارد از مقابل خورشید و زمان تماس ها و چگونگی میزان مشاهده در مراکز استان‌ها به شرح زیر است.
چگونه گذر عطارد را رصد کنیم؟
برای رصد گذر عطارد، نکته مهمی که باید بدانیم این است که به علت کوچکی سیاره و فاصله زیادش از زمین، نمی‌توان قرص تاریک آن را بر روی سطح خورشید با چشم غیر مسلح دید، و حتما به دوربین دوچشمی و تلسکوپ نیاز است. برخلاف گذر زهره که می‌توان با چشم هم قرص سیاره را بر سطح خورشید تشخیص داد!
بنابراین به یک ابزار کمکی مانند دوربین دوچشمی نیاز داریم. بزرگنمایی ۱۵ یا ۲۰ برابر، حداقل مقدار لازم برای تشخیص عطارد بر سطح خورشید است؛ که سیاره در این حالت فقط به صورت نقطه‌ای ریز و سیاه بر روی قرص سفید خورشید دیده خواهد شد.
اگر بخواهید قرص آن را تشخیص دهید به بزرگنمایی حداقل ۱۰۰ برابر نیاز است که دیگر باید سراغ تلسکوپ رفت.
و در نهایت اگر بخواهید زمان سنجی‌های گذر را با دقت خوبی انجامدهید، به بزرگنمایی‌های بزرگتر نیاز خواهید داشت. هر چه مقدار آن بیشتر باشد، دقیقتر آن را خواهید دید. البته می‌دانید که با توجه به قطر دهانه تلسکوپ‌تان در انتخاب بهترین بزرگنمایی محدودیت دارید.
هنگام رصد، اگر خوش شانس باشیم و لکه‌هایی بر سطح خورشید دیده شوند، خیلی عالی خواهد بود. هم می‌توانیم قرص عطارد را با لکه‌ها مقایسه کنیم و هم اگر برحسب اتفاق مسیر حرکت عطارد از روی یکی از لکه‌ها بود که دیگر خیلی هیجانی خواهد شد. با مقایسه تیرگی قرص سیاره با لکه‌ها کاملا متوجه می‌شویم که لکه‌های خورشیدی چندان هم سیاه نیستند.
در صورتی که به صورت تخصصی عکاسی نجومی و خورشیدی نمی‌کنید، سعی کنید حداقل به وسیله دوربین گوشی موبایل خود و از پشت چشمی تلسکوپ یک عکس قابل قبول به یادگار ثبت کنید.
اما چه خواهیم دید؟
گذر عطارد از میان فیلتر اچ آلفا
با توجه به نوع فیلتر و قدرت ابزاری که استفاده می‌کنیم، تصویرهای مختلفی خواهیم دید. نوع فیلتر باعث تغییر در رنگ خورشید می‌شود و مقدار بزرگنمایی ابزار هم موجب تغییر در اندازه قرص عطارد خواهد شد.
اگر از بهترین و ایده‌آل‌ترین فیلتر خورشیدی یعنی فیلتر اچ ـ آلفا استفاده کنیم، که قرص خورشید را به رنگی بین قرمز و نارنجی خواهیم دید و در ضمن با توجه به توان بزرگنمایی، ممکن است شراره‌ها و دانه‌های سطح خورشید را هم بتوانیم ببینیم.
در فیلترهای مایلار خورشید همچون قرصی سفید یا خاکستری با ته رنگ آبی دیده می‌شود و از پشت فیلترهای دست‌سازی همچون فویل آلومینیم یا شیشه‌ی جوشکاری، خورشید به رنگ آبی (با غلظت مختلف) دیده خواهد شد.
گذر عطارد سال ۹۵ ـ فیلتر مایلار
همانطور که قبلا بیان شد، از میان دوربین دوچشمی، فقط می‌توان عطارد را به صورت نقطه‌ای کوچک بر سطح خورشید دید. ولی در رصد با تلسکوپ، اگر بزرگنمایی حدود ۱۰۰ برابر باشد این نقطه ریز کمی بزرگتر و همچون یک دایره کوچک قابل تشخیص است و در بزرگنمایی‌های بیشتر، می‌توانیم قطر این قرص را بزرگتر ببینیم.
و در نهایت اگر خوش اقبال باشیم و هنگام گذر عطارد، لکه‌هایی بر سطح خورشید باشند، آن‌ها را هم در کنار عطارد خواهیم دید.