چه زمانی فضا از رصدخانه ملی، رصد می‌شود؟ ـ 25

پروژه «رصدخانه ملی» که حدود دو سال و نیم پیش در هیات دولت مطرح و تصویب شد، تاکنون در مرحله مکان‌یابی است و در این زمینه به فاکتورهای مختلفی نظیر اطلاعات هواشناسی و زمین لرزه‌شناسی، بررسی آشفتگی‌های جوی در طولانی مدت، صاف بودن هوا در شب، میزان رطوبت و گرد و غبار موجود در جو، دور بودن از نور شهر و مکان‌های قابل سکونت توجه شده است که در نهایت چهار منطقه شامل ارتفاعات مجاور شهرهای کرمان، بیرجند، قم و کاشان انتخاب شده و چهار تیم کارشناسی برای انجام این محاسبات در طول یک‌سال به این مناطق اعزام شده‌اند که امید است تا پایان سال جاری یکی از این مناطق به عنوان منطقه‌ نهایی برای تاسیس و راه‌اندازی رصد خانه ملی ایران انتخاب خواهد شد.
دکتر جمشید قنبری، رییس انجمن نجوم ایران در گفت‌وگو با خبرنگار «علمی» خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، با اشاره به موقعیت جغرافیایی مناسب ایران در زمینه رصد اجرام آسمانی، اظهار داشت: کشور ما به دلیل موقعیت جغرافیایی و شرایط آب و هوایی خاص از مکان‌های مناسب برای تاسیس چنین رصدخانه‌ای است که با بهترین و بیشترین امکانات بتواند نسبت به شکار لحظه‌های خاص نجومی عمل کند.
وی افزود: کشور ترکیه در چند سال گذشته به تهیه یک تلسکوپ اپتیکی دو متری اقدام کرد که به دلیل عدم دقت در مکان‌یابی آن، استفاده خاصی از آن نمی‌شود اما با راه‌اندازی رصدخانه ملی ایران و استفاده از تجهیزات مدرن در آن می‌توان به عنوان تنها رصدخانه ملی در خاورمیانه، تاثیر بسزایی در روابط بین‌الملل ما داشته باشد، به نحوی که رصدگران اروپایی بسیار علاقمند به سرمایه گذاری در کشورهای با موقعیت مناسب جغرافیایی (نظیر آنچه در مورد شیلی رخ داد) هستند.
وی، خاطر نشان کرد: شورای راهبردی رصد خانه ملی تاکنون مصمم به تهیه تلسکوپ اپتیکی 6/2 متری است که با دقت بالا و تکنولوژی مدرن بتوان بیشترین استفاده را از آن کرد و با تصویب آن باید نسبت به ارائه سفارش به کشورهای سازنده تلسکوپ اپتیکی نظیر انگلستان، فرانسه و آمریکا اقدام شود.
مدرس نجوم و اختر فیزیک دانشگاه فردوسی مشهد، در بیان بودجه تعیین شده برای این پروژه به ایسنا گفت: از سوی کمیسیون اجتماعی هیات دولت حدود 5/2 سال پیش برای پروژه تاسیس رصدخانه ملی در بازه زمانی پنج، شش ساله، میزان 15 میلیارد تومان بودجه تصویب شده که این پروژه تاکنون در مرحله مکان‌یابی به سر برده و پس از تعیین مکان نهایی و طراحی ساختمان، حداقل دو سال برای ارائه سفارش و ساخت تلسکوپ مورد نظر به طول می‌انجامد؛ اما در این مدت به دلیل انجام فعالیت‌های مختلف در بخش‌های اجرایی هزینه‌ها تغییر می‌کند و متاسفانه در سال گذشته مبلغی به این پروژه اختصاص داده نشد.
دکتر قنبری در ادامه با اشاره به رصدخانه‌های موجود در کشور و قدرت پایین تلسکوپ‌های مورد استفاده در آنها، اظهار داشت: رصدخانه‌های کشور نظیر رصدخانه مراغه و زعفرانیه بیشتر جنبه تاریخی دارند و گروه‌های آموزشی نجوم از تلسکوپ‌های 14 اینچ استفاده می‌کنند که برای انجام فعالیت‌های آماتوری به صورت مشاهده‌یی و تجربی نظیر نور سنجی و رصد ستارگان دوتایی و متغیر به کار رفته و قابلیت طیف سنجی را ندارند.
وی افزود: طی سال‌های اخیر با توسعه این علم در پایه تحصیلات تکمیلی و وفور فارغ التحصیلان متخصص، می‌توان در راستای توسعه علم نجوم و بهره‌برداری هر چه بیشتر از پتانسیل‌های موجود گام برداشت.
رییس انجمن نجوم ایران در پایان با اشاره به ارتباط شورای راهبردی رصدخانه ملی با دیگر کشورها به ایسنا گفت: شورای راهبردی رصدخانه ملی در خصوص مکان‌یابی رصدخانه ارتباط مناسبی با منجمان و کارشناسان کشورهای فرانسه و آمریکا داشته و از اطلاعات دانشمندان این کشورها استفاده می‌کند و آنها نیز دقت بالای کارشناسان ایرانی را تحسین کرده و راه‌اندازی این رصدخانه را برای انجام فعالیت‌های نجومی خود بسیار مناسب می‌دانند.