به گزارش واحد خبر مرکز مطالعات و پژوهش های فلکی نجومی به نقل از ایسنا، "رصد خانه ملی" که یکی از طرح‌های ملی ایران در حوزه نجوم به حساب می‌آید یکی از دستاوردهای بسیار بزرگ و شاخص علمی کشور است که ساخت آن از سال ۱۳۷۹ آغاز شده و پس از دو داوری بین‌المللی و وارد کردن آینه تلسکوپ ۳.۴ متری، مسیر نهایی خود را برای رسیدن به اولین نورگیری طی می‌کند و به گفته مجریان آن، امیدها برای به ثمر رسیدن این طرح با وجود دشواری‌های اجرای، افزایش یافته و انتظار می‌رود تا پایان فصل کاری فعلی (شروع فصل سرما و آغاز بارش‌ها) بخش قابل توجهی از ساخت این رصدخانه به پایان برسد.

به گفته مجریان طرح، ۱۵ سال پیش زمانی که مطالعات مکان‌یابی این رصدخانه در جریان بود، رویکرد خاصی برای ساخت تلسکوپ این رصدخانه وجود نداشت ولی با وجود تنگناهای تحریم، فکر ساختن تلسکوپ ۳.۴ متری برای این رصدخانه قوت گرفت و بخش‌های آینه این تلسکوپ از آنجایی که نیاز به فناوری‌های پیچیده‌ای داشت از کشور آلمان خریداری شد. حالا حکایت ساخت و حمل آینه این تلسکوپ به ایران نیز داستانی شنیدنی است که در جای خود به آن خواهیم پرداخت.

اینکه این پروژه ملی در چه مرحله‌ای است ما را به سمت قله "گرگش" در کاشان کشاند و اینکه این رصدخانه چه فراز و نشیب‌هایی داشته و چگونه از زمین تا قله ۳۶۰۰ متری اوج گرفت موضوع گپ‌ و گفت ما با دکتر حبیب خسروشاهی مجری طرح رصدخانه ملی و احمدرضا هامونی حقیقت، معاون اداری و مالی پژوهشگاه دانش‌های بنیادی و از محققان دیگر طرح رصدخانه ملی در طول سفر بود تا راه رسیدن به قله را برایمان کم کند.

مجریان طرح هر چند که به ما گفتند در آینده نزدیک شاهد اولین نورگیری این رصدخانه هستیم ولی در عین حال تاکید می‌کنند ۲ سال اول نورگیری اقدام به تنظیم و آماده‌سازی تلسکوپ و انجام آزمون‌های خواهد شد. به عبارت دیگر تلسکوپ به معنای نصب تلسکوپ در محل مورد نظر و آغاز مرحله تنظیمات داخلی سیستم است.

این متن و تصاویر و ویدئو، دستاورد همکاران خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) از سفر علمی به رصدخانه ملی است.

کلید خوردن پروژه‌ای برای رصد آسمان

دکتر حبیب خسروشاهی مجری طرح رصدخانه ملی، در جریان سفر به کاشان با مروری در خاطرات خود به یاد می‌آورد که در سال ۱۳۷۹ شورای پژوهش‌های علمی کشور، طرح‌های کلان علمی را کلید زد و پروژه رصد خانه ملی به تصویب این شورا رسید.

وی این گونه ادامه می‌دهد: اولین ردیف بودجه آن در سال ۱۳۸۴ در قانون بودجه در نظر گرفته شد و تا زمانی که این طرح به پژوهشگاه دانش‌های بنیادی واگذار شود اعتبار آن از نوع پژوهشی و مطالعاتی و در حد چند صد میلیون تومان بود ضمن آنکه در این سال‌ها طرح مطالعاتی مکان‌یابی رصدخانه ملی نیز در دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان در جریان بود.

در سال ۱۳۸۴ با تغییر دولت این پروژه عملا به حالت تعلیق درآمد و در این زمان پژوهشگاه دانش‌های بنیادی برای اجرای طرح ملی رصدخانه ملی پا پیش گذاشت و در سال ۱۳۸۷ مسوولیت هدایت علمی این طرح ملی به من محول شد.

ساخت تلسکوپ رصدخانه ملی؛ آری یا خیر

از خسروشاهی در خصوص نحوه ساخت تلسکوپ این رصدخانه می‌پرسیم و این گونه پاسخ می‌دهد: در آن مقطع تصمیمی برای ساخت تلسکوپ یا ابعاد این ابزار رصدی اتخاذ نشده بود ضمن آنکه شخصاً در آن مقطع، ساخت این ابزار رصدی در ایران را تصمیم درستی نمی‌دانستم. دلیل آن هم زمان طولانی برای انجام آن و تهیه مقدماتی بود که زمان زیادی لازم داشت.

تصور من این بود که با دستیابی سریع به تلسکوپ باید علم نجوم را توسعه دهیم. از این رو در آن زمان همایشی با حضور متخصصان دیگر کشورهای مطرح در این زمینه در تهران برگزار شد و در آن کاربردهای تلسکوپ مورد بررسی قرار گرفت. در این همایش بود که چارچوب کلی تعیین شد و به این نتیجه رسیدیم که تلسکوپ کمتر از ۲ متر نمی‌خواهیم چون عمر این نوع تلسکوپ‌ها رو به پایان بود و تلسکوپ‌های بالای ۴ متر هم دست نیافتنی بود؛ چرا که تلسکوپ‌های بیش از ۴ متر در کلاس‌های دیگری قرار می‌گرفتند از این رو بر تجهیز این رصدخانه با تلسکوپ‌های ۳ تا ۴ متر تصمیم گیری شد.

خسروشاهی در عین حال به یاد می‌آورد که در آن زمان نیم‌نگاهی هم به توانمندی داخلی برای طراحی و ساخت تلسکوپ ایجاد شده بود، ادامه می‌دهد: علاوه بر آن در آن زمان تیمی که در این پروژه همکاری داشتند نه اصرار به خرید تلسکوپ داشتند و نه به طراحی و ساخت آن در داخل کشور. خرید و یا ساخت تلسکوپ دو مسیر متفاوت بود ولی بر اساس نتایج مطالعات، می‌دانستیم که به روز رسانی و نگهداری از یک تلسکوپ ۳ تا ۴ متری دشواری‌های خاص خود را دارد.

وی اضافه می‌کند: می‌دانستیم که خرید یعنی "در اختیار داشتن جعبه در بسته"! البته در صورت خرید تلسکوپ می‌خواستیم بر روی ساخت ابزار رصدی نیز سرمایه‌گذاری کنیم.

مجری طرح رصد خانه ملی همچنین خرید تلسکوپ مورد نیاز در شرایط عمومی کشور را پیچیده عنوان کرد و افزود: کشوری مانند ایران که همواره در تنگنای تحریم صنعتی قرار دارد، در صورتی که نتواند به قطعات این تلسکوپ دست یابد تنها با آهن قراضه‌ای مواجه خواهد شد؛ چراکه نه تنها به دانش فنی آن بلکه به تعمیر و نگهداری آن نیز دسترسی نداشتیم. همین عوامل بود که ما را به سوی طراحی و ساخت سوق داد.

خسروشاهی با تاکید بر اینکه مشکل اصلی ساخت در ایران زمان طولانی مورد نیاز بود افزود: یک راه حل میانی مطرح شد و آن خرید یا بهتر بگویم بدست آوردن یکی از تلسکوپ‌های موجود در دنیا بود.

وی در این باره توضیح داد: ایده این بود که یک تلسکوپ موجود که از نظر کیفیت قابل قبول باشد توسط متخصصان ما به ایران منتقل شود و با "دمونتاژ" و "مونتاژ" مجدد آن به دانش مورد نیاز دستیابیم. این روش از نظر مالی و زمان دستیابی به تلسکوپ به نفع ما بود ولی این طرح در عمل با شکست مواجه شد.

این محقق پژوهشگاه دانش‌های بنیادی ادامه داد: در نهایت تصمیم به اجرای کامل طرح یعنی طراحی و ساخت در ایران گرفتیم و متعاقب آن رییس پژوهشگاه دانش‌های بنیادی طی نامه‌ای به مقام معظم رهبری ضمن تشریح طرح، درخواست حمایت کرد و پاسخ معظم اله صریح بود و دولت را به حمایت از این طرح سفارش کردند.

متعاقب آن در سال ۱۳۸۸ معاون وقت علمی و فناوری ریاست جمهوری مبلغ ۷ میلیارد تومان برای اجرای این طرح اختصاص داد.

دکتر خسروشاهی با بیان اینکه احساس می‌کنم در آن زمان سازمان برنامه با وجود تصویب این طرح امید چندانی به تحقق این طرح نداشت، اظهار کرد: شاید به نقش این پروژه در ایجاد امید به پیشرفت علمی توجه جدی نشده بود. ما اصولا به روزمرگی عادت داریم. این طرح یک طرح چالشی است که ناشناخته‌های زیاد داشت به خصوص ۱۰ سال پیش.

وی می‌افزاید: اجرای این پروژه، شکوفایی امید و افزایش اعتماد به نفس را در پی دارد؛ چراکه اگر کشور به دانش فنی ساخت رصدخانه دست یابد می‌تواند از سرریز دانش به سایر حوزه‌ها از آن بهره‌مند شود. از برکات این طرح این است که هم دانشگاه‌ها و هم دولت به اجرای آنها عادت کنند.

وی ساخت تلسکوپ را شبیه هیچ یک از فعالیت‌های صنعتی در ایران نمی‌داند و یادآور می‌شود: تلسکوپ یک ابزار اپتومکاترونیکی است و دقت بی‌نظیر در کنار ابعاد و اندازه آن و اینکه در هوای آزاد و در ارتفاع ۳۶۰۰ متری و در حضور باد کار می‌کند آن‌ را به یک ابزار کاملا منحصر به فرد تبدیل کرده است. اما کار به اینجا ختم نمی‌شود. این ابزار بطور کامل از صفر تا صد توسط متخصصان ما طراحی و ساخته می‌شود. نه نقشه‌ای وجود دارد نه "بلوپرینت" نه شرکت خارجی که نقشه‌ای بدهد تا ما آن را اجرا کنیم.

به گفته خسروشاهی تلسکوپی با ابعاد ۱۱ متر که با دقت یک دهم ثانیه قوسی کنترل می‌شود آن هم در حضور بادی تا ۴۰ کیلومتر بر ثانیه، یک قدرت نمایی صنعتی است که توسط پژوهشگاه‌های ما که مقاله منتشر می‌کنند، انجام می‌شود. این یک انقلاب است و حیف که آنهایی که باید، اهمیت کامل این موضوع را درک نکرده‌اند!

همکاری آلمان با ایران برای ساخت آینه در شرایط تحریمی

مجری طرح رصدخانه ملی در را رسیدن به قله گرگش، به ماجرای خرید آینه این تلسکوپ نیز اشاره می‌کند و یادآور شد: فرآیند ساخت آینه تلسکوپ همانند فرآیند ساخت شیشه‌های معمولی نیست بلکه به ۲ سال زمان نیاز دارد از این رو در زمان سفارش آینه این تلسکوپ بسیار شانس آوردیم که شیشه مناسب در شرکت سازنده آلمانی موجود بود.

به گفته وی شیشه‌های مورد استفاده در آینه از نوع شیشه‌های معمولی نیست که در برابر سرما و گرما، بزرگ و کوچک می‌شوند بلکه شیشه‌های zero expansion هستند که از سرامیک خاص تهیه می‌شوند و در برابر سرما و گرما تغییر ابعاد نمی‌دهند. 

وی گفت: آینه تلسکوپ دارای قطر ۳ متر و ۴۰ سانتی‌متر و ضخامت حدود ۱۸ سانتی‌متر است که از شیشه‌ای به نام Zerodur ساخته شده که در آن نوعی سرامیک سیلیس استفاده شده است. ضریب انبساط طولی آن در مقابل تغییر دما ۲۰۰ برابر کمتر از شیشه‌های متعارف است. 

خسروشاهی دانش فنی ساخت این شیشه‌ها را در اختیار ۳ کشور آمریکا، آلمان و ژاپن دانست و افزود: شرکت آلمانی "شوت" انواع شیشه‌های خاص اعم از شیشه‌های آزمایشگاهی و عینک تا شیشه سفینه‌های فضایی و هواپیمایی را تولید می‌کند.

این محقق حوزه نجومی به نحوه صیقل دادن این آینه اشاره کرد و توضیح داد: شرکت صیقل دهنده سطح آینه در فنلاند بود و  از جمله شرکت‌های دانشگاهی فنلاند است که در زمینه صیقل آینه‌های تلسکوپ‌های فضایی فعالیت داشت.

وی خاطر نشان کرد: کار صیقل آینه در مدت ۴ سال به طول انجامید و در این فرآیند زبری سطح آن به حدود ۲ نانومتر رسید.

خسروشاهی با بیان اینکه تست آینه یکسال طول کشید گفت: خوشبختانه محققان ایران سهم مهمی در سنجش کیفیت سطح این آینه داشتند که خود منجر به مقاله علمی شد. به این ترتیب کلیدی‌ترین بخش تلسکوپ که ساخت آینه اصلی بود و ما به تجهیزات و دانش ساخت آن دسترسی نداشتیم انجام شد.

این محقق تاکید کرد: اگر در آن زمان ما اقدام به خرید آینه تلسکوپ نمی‌کردیم الان مجبور بودیم با قیمت باور نکردنی نزدیک ۷۰ میلیارد تومان آن را تهیه کنیم.  

ماجرای انتقال آینه

عضو هیات علمی پژوهشگاه دانش‌های بنیادی به بیان ماجرای انتقال آینه تلسکوپ به ایران در زمان اوج تحریم‌ها پرداخت و گفت: مجوز صادرات ما برای خروج آینه از آلمان و وارد کردن آن به فنلاند تنها ۲۰ روز اعتبار داشت که این زمان مصادف شده بود با یخ زدگی سطح دریای "بالتیک" و متعاقب آن اعتصاب یخ‌شکن‌ها که مسیر را برای عبور کشتی‌ها باز می‌کردند. در نهایت شیشه یک روز مانده به ابطال مجوز صادرات از آلمان خارج شد و به سلامت به فنلاند رسید.

وی از زمان ساخت تا انتقال آینه به تهران را ۵ سال عنوان و خاطر نشان کرد: در زمان انتقال آینه به ایران نیز پیشنهادهایی نظیر حمل از طریق هوایی و با هواپیماهای باربری مطرح بود اما مهمترین مشکل هزینه ۱۰۰ هزار دلاری چنین انتخابی بود ولی در نهایت شیشه صیقل داده شده از طریق یک شرکت حمل و نقل بین‌المللی ایرانی و با عبور از کشورهای اروپایی و اروپای شرقی با هزینه بسیار کمتر به ایران حمل شد.

خسروشاهی ادامه داد: در حال حاضر این آینه در پژوهشگاه دانش‌های بنیان نگهداری و با انجام عملیات لایه نشانی به آینه تبدیل می‌شود. از این رو در حال حاضر این آینه یک شیشه کدر اما صیقل داده شده است. کدری شیشه به دلیل ترکیبات خاص آن است که آن را در مقابل تغییرات دمایی مقاوم می‌کند.

ورود به وادی ساخت رصدخانه

مجری طرح رصدخانه ملی از رصدخانه بیش از یک تلسکوپ یاد کرد و افزود: می‌توان به یک تلسکوپ نیز عنوان رصدخانه نسبت داد اما تغییر نگاه ما به طرح رصدخانه ملی ایران با توجه به سرمایه گذاری در زیر ساخت‌ها و مطالعات مکان‌یابی فرارتر از این است. رصدخانه ملی ایران تنها در تلسکوپ ۳.۴ متری خلاصه نمی‌شود.

وی ادامه داد: در سال ۱۳۹۵ و زمانی که برای فعالیت‌های عمرانی آماده می‌شدیم به این نکته رسیدیم که حالا که داریم رصدخانه احداث می‌کنیم چرا زیر ساختی ایجاد نکنیم که بیش از یک تلسکوپ را پوشش ندهد؟ و با این آینده‌نگری تلاش شد تغییراتی در ساختمان‌های جانبی تلسکوپ ۳.۴ ایجاد کنیم تا ضمن استفاده بهینه از توپوگرافی قله از پیچیدگی‌ها و به هم تنیدگی‌های طراحی و اجرایی دوری کنیم.

خسروشاهی با بیان اینکه برای ساخت رصدخانه لازم بود که موارد فنی آن را فرا می‌گرفتیم، خاطر نشان کرد: بر این اساس با توافق نامه‌ای که با یک تیم سوئدی که قبلا تجربه ساخت تلسکوپ‌ها را داشتند شرکتی راه‌اندازی کردیم و از این طریق طراحی مفهومی که نیازمند استفاده از تجربه پیشین خارجی بود کلید خورد.

مجری طرح با بیان اینکه طراحی مفهومی رصدخانه شامل بخش‌های اپتیک، مکانیک، کنترل و امکانات زیر ساختی از سال ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۱ انجام شد، گفت: در طراحی‌های مفهومی ۷۰ سند تهیه شد و برای بررسی عملکردمان، این اسناد را در اختیار داوران بین‌المللی که شامل منجمان حرفه‌ای بودند، قرار دادیم. جلسات داوری در مرکز بین‌المللی فیزیک نظری عبدالسلام (ICTP) ایتالیا برگزار شد و در این جلسات ایرادات اندکی به طرح گرفته شد.

به گفته وی این داوران مهلتی به محققان ایرانی برای رفع این ایرادات دادند و با رفع آنها، طراحی مفهومی تلسکوپ ۳.۴ متری رصدخانه ملی مورد تایید قرار گرفت.

این محقق ایرادات گرفته شده به طراحی مفهومی رصدخانه ملی را از نوع ایرادات مدیریتی و اجرایی دانست و ادامه داد: برای داوران درک این موضوع که بودجه این طرح بصورت شناور است عجیب بود. در کشور های دیگر عموماً بودجه بعد از مطالعات تامین می‌شود و اگر پروژه در مسیر هزینه کرد آن درست حرکت کند در زمان مشخص منهای تاخیرات اجتناب ناپذیر فنی به اتمام می‌رسد. اما طرح رصدخانه ملی همیشه با دشواری عدم تخصیص متناسب با ماموریت آن مواجه بوده است!

وی افزود: در بخش فنی طرح، ایرادی عمده‌ای وارد نشد و اشکالاتی که آنها به این طرح وارد کردند همگی مرتفع و به تایید داوران بین‌المللی قرار گرفت. البته این آخرین باری نیست که ما در این طرح تن به داوری دادیم و برای بار دوم نیز وارد این داوری شدیم.

داوری دوم برای طراحی جزیی

خسروشاهی ادامه داد: بعد از طراحی مفهومی در سال ۱۳۹۲ اجرای فاز طراحی جزئی آغاز شد که تا سال ۱۳۹۶ ادامه یافت و در نهایت در همان سال این طراحی مورد قضاوت داوران بین‌المللی قرار گرفت با این تفاوت که در این مرحله داوران بیشتری و بخصوص در حوزه مهندسی حضور داشتند. تعداد اسناد ارایه شده نیز بیشتر بود.

وی گفت: از الگوی داوری رصدخانه جنوبی اروپا بهره‌مند شدیم و داوری مستقل و بدون حضور هیچ عضوی از طرح رصدخانه ملی ایران انجام گرفت. 

خسروشاهی با تاکید بر اینکه در داوری دوم طراحی جزیی شامل مواردی چون اجزا مکانیکی، کنترل، الکترونیک بود که خوشبختانه بخش مهندسی و مدیریت از این مرحله مهم با موفقیت گذر کرد، افزود: نظر داوران بسیار مهم بود چون چه بصورت مکتوب و چه در طول بازدید نکات مهمی را مطرح کردند. مثلا نحوه اتصال زمینی و هم پتانسیل کردن سازه‌ها در جریان همین داوری مطرح و منجر به  اتصال الکتریکی همه میلگردهای بتی در سطوح مختلف شد.

جاده‌ای از زمین تا قله برای رسیدن به آرزوهای نجومی

این محقق حوزه نجومی برای تیم اعزامی از خبرگزاری ایسنا درباره جاده سازی برای رسیدن به ارتفاع ۳۶۰۰ کیلومتری قله گرگش نیز به ما گفت که در این بخش ۱۱ کیلومتر جاده کوهستانی از ارتفاع ۲۴۰۰ تا ۳۶۰۰ متری قله ساخته شد. این جاده در ابعادی ساخته شد که حمل تجهیزات مورد نیاز رصدخانه و تردد پرسنل رصدخانه با ایمنی و اطمینان تامین شود.

وی در پاسخ به این سوال که برای این حمل و نقل بار و تجهیزات چرا از هلی‌کوپتر بهره برده نشد، توضیح داد: با توجه به تجهیزات و قطعات چند ۱۰ تنی مورد نیاز در قله، امکان استفاده از هلیکوپتر وجود ندارد. ضمن اینکه در هر صورت تردد شبانه‌روزی کاربران و مهندسان نیازمند جاده ایمن است.

خسروشاهی قله گرگش را یک قله غیر قابل دسترس در آغاز توصیف کرد و گفت: از این رو برای بالا بردن تجهیزات سنجش مکان، بین سال‌های ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۲ از قاطر و اسب استفاده کردیم و از این طریق ده‌ها تن بار را به بالای قله منتقل کردیم.

رصدخانه جاده‌ای دو طرفه در تبادلات علمی

خسروشاهی جاده رصدخانه را به جاده تبادلات علمی دوسویه با جامعه بین‌المللی تشبیه کرد و یادآور شد: ایجاد رصدخانه ملی ایران و هر آزمایشگاه ملی در این ابعاد بستر سازی برای ایجاد جاده‌ای دو طرفه در مبادلات علمی با دیگر کشورها است. ما امروز وارد کننده بزرگ علم هستیم و این امری ضروری در این مقطع است.

ولی چه از نظر دیپلماسی علمی و چه از نظر ایفای نقش علمی و فنی در این حوزه ما باید در کنار واردات علمی جایگاه خود در صادرات علمی را نیز کسب کنیم. درست است که یکی از تولید کننده بزرگ مقالات علمی هستیم اما این تولیدات زمانی معنای واقعی می‌یابد که در آزمایش‌های علمی و تحیقیقات زیربنایی نیز سهیم باشیم.

وی در پاسخ به سوالی در خصوص میزان هزینه‌های طرح گفت: براساس برآوردهای مالی در ابتدای سال ۹۶، برای تکمیل این پروژه نیاز به ۱۲۰ میلیارد تومان است که البته نباید تغییرات و تحولات اخیر در بازار ارز را در تعدیل این تخمین فراموش کرد. خوشبختانه معاونت علمی فناوری ریاست جمهوری حمایت‌های جدی‌تری از طرح انجام می‌دهد و ما نیز با امید و انرژی بیشتر به سوی هدف پیش می‌رویم.

خسروشاهی در پایان ادامه داد: هدف ما دستیابی به اولین نور در اولین فرصت ممکن است اما این به معنای آغاز بهره برداری علمی نیست؛ چراکه در ۲ سال اول تلاش‌ها معطوف به تنظیم و آماده‌سازی تلسکوپ و انجام آزمون‌های خواهد بود. نورگیری تلسکوپ به معنای نصب تلسکوپ در محل مورد نظر و آغاز مرحله تنظیمات داخلی سیستم است.

همزیستی میان تحقیقات نجومی و حیات وحش 

احمدرضا هامونی حقیقت، معاون اداری و مالی پژوهشگاه دانش‌های بنیادی و از محققان دیگر طرح ملی رصدخانه نیز در جریان این سفر از حیات وحش منطقه‌ای که رصدخانه در آن ایجاد شده است گفت. او به ما می‌گوید که قله گرگش دومین قله شاخص در میان قلل رشته کوه "کرکس" است و در حین انجام عملیات ساخت رصدخانه با گونه‌های مختلف حیات وحش این منطقه چون "بز"، "کل"، "عقاب"، انواع پرندگان و حشرات مواجه شده‌اند و تیم عملیاتی همواره تلاش‌ کرده‌اند که خللی در زیست این جانوران ایجاد نشود.

حقیقت با تاکید بر اینکه در زمان ساخت جاده رصدخانه به قله گرگش مسایل زیست محیطی بسیاری لحاظ شد، ادامه داد: در حال حاضر این جاده به جای دو لایه آسفالت، یک لایه آسفالت شده است که این امر علاوه بر کمبود اعتبارات، ما مشاهده کردیم که روزانه ماشین‌های سنگین در این جاده تردد دارند از این رو اجرای عملیات روکش آسفالت دوم را موکول به پایان عملیات عمرانی در بالای قله کردیم.

وی با بیان اینکه در حال حاضر بخشی از جاده رصدخانه ملی خاکی است، ادامه داد: اولویت اصلی ما تکمیل جاده نیست بلکه تمرکز خود را بر ساخت و تکمیل تلسکوپ رصدخانه قرار داده‌ایم.

معاون اداری و مالی پژوهشگاه دانش‌های بنیادی وضعیت آب و هوای قله گرگش را از دیگر عوامل موثر در ادامه فعالیت‌های عمرانی این طرح نام برد و با تاکید بر اینکه دمای قله گرگش در زمستان به منهای ۱۵ درجه سانتی‌گراد می‌رسد، گفت: هر چند کارکردن در زمستان‌های گرگش بسیار دشوار است ولی این فصل در صورتی که ابری نباشد بهترین زمان برای رصد آسمان به شمار می‌رود.

این محقق اختلاف دمای روز و شب را از دیگر چالش‌های فعالیت در قله گرگش عنوان کرد و یادآور شد: دمای روز ۸ درجه و دمای شب به منهای ۲ درجه می‌رسد و این در حالی است که فعالیت ما در شب آغاز می‌شود از این رو باید به گونه از تلسکوپ محافظت کنیم که همواره دمای تلسکوپ با دمای بیرون تناسب داشته باشد در غیر این صورت تلسکوپ برای تغییر ۱۰ درجه سانتی‌گراد کردن خود به دو روز زمان نیاز دارد.