سازمان فضایی آمریکا پس از اسکای لب تمام سعی و تلاش خود را مصروف طرح شاتل فضایی کرد. برنامه ایستگاه مداری تحت نام "فریدوم"، به عنوان یک هدف اساسی در دهه 1980 در چارچوب کار ناسا قرار گرفت. کشورهای اروپایی، ژاپن و کانادا نیز داوطلب همکاری در این طرح شدند و قرار بود قطعات ایستگاه با استفاده از شاتل فضایی در مدار قرار گیرد اما انفجار فضاپیمای "چلنجر" در سال 1986 و لغو پرتاب های شاتل طرح فریدوم را تا مدت نامعلومی به تعویق انداخت.
به گزارش واحد خبر مرکز مطالعات و پژوهش های فلکی نجومی به نقل از ایسنا، فروپاشی شوروی و بحران مالی در روسیه باعث شد که سازمان فضایی روسیه برای بقاء خود به فروش تجربه و امکانات خود به دیگران از جمله رقیب قدیمی یعنی آمریکا بپردازد. پیشنهاد همکاری مطرح شده از سوی روس ها, بلافاصله از سوی کارشناسان غربی به عنوان گامی مثبت مورد توجه نقد و بررسی قرار گرفت. استفاده آمریکا از تجربه گرانبهای سازمان فضایی روسیه در ساخت سفینه های بزرگ ابعاد مداری و اقامت های طولانی در فضا مسئله کوچکی نبود. حاصل این نقد و بررسی نامه بود که آنان به رئیس جمهور آمریکا ارسال داشتند و او را متقاعد ساختند که همکاری با روسیه در زمینه ساخت ایستگاه مداری به نفع هر دو طرف خواهد بود.
5 اکتبر 1992 در مسکو، دانیل گلدین، و یوری کپتف، مدیران وقت ناسا و سازمان فضایی روسیه، موافقتنامه اجرایی بین اداره ملی هوانوردی و فضایی آمریکا –ناسا- و سازمان فضایی روسیه در همکاری های فضایی را امضا کردند. این توافق شامل مراحل مختلف همکاری بود. پس از موافقت مقامات مسئول دو کشور، کارشناسان فضایی امریکا و روسیه مامور تهیه طرح جامعی برای ایجاد یک ایستگاه فضایی شدند که آمریکایی ها اصرار داشتند نام آنرا "آلفا" بگذارند اما روس ها مخالفت کردند و سرانجام بر روی نام "ایستگاه فضایی بین المللی" (International Space Station) به توافق رسیدند.
فضانوردان ناسا برای اقامت های طولانی نیاز به آموزش های ویژه داشتند و برای هماهنگی بیشتر و به دست آوردن تجربه های لازم قرار شد گروه هایی از کیهان نوردان دو کشور، در مراکز فضایی یکدیگر آموزش ببینند و حتی با سفینه های آنان راهی مدارهای اطراف زمین شوند. این کار با پرواز یک فضانورد روسی در ماموریت شاتل به عنوان متخصص ماموریت آغاز می شد و به دنبال آن باید یک فضانورد ناسا برای سفری بیش از 90 روز به همراه کیهان نوردان روس با سفینه سایوز به مجتمع مداری میر سفر می کرد.
این همکاری و پروازهای مشترک برای آشنایی بیشتر طرفین از امکانات و روش های کاری یکدیگر بود تا بتوانند گام اصلی یعنی ایجاد یک ایستگاه فضایی بین المللی را بردارند.
در تابستان 1994طرح جامع ایستگاه فضایی بین المللی اعلام شد. در این طرح "اسا" (سازمان فضایی اروپا)، "ناسدا" (سازمان فضایی ژاپن)، "کسا" (سازمان فضایی کانادا)، "آسی" (سازمان فضایی ایتالیا) نیز شرکت جستند اما پایه عمده و اساسی ایستگاه، براساس تجربیات و ساخته های روسیه بود.
پیش بینی شده بود که طراحی و ساخت بخش های مختلف این ایستگاه نیز با همکاری مشترک فکری و عملی دانشمندان و شرکت های مختلف کشور های عضو صورت گیرد گرچه بخش اصلی و پایه کار بر عهده سازمان های فضایی دو شریک اصلی یعنی آمریکا و روسیه بود.
جالب است که مسابقه فضایی در 4 اکتبر 1957 آغاز شده بود در 5 اکتبر 1992 با امضای قرارداد همکاری فضایی پایان یافت!