1403/09/07 - 24 جمادى الاولى 1446 - 2024/11/27
العربیة فارسی

Astronomical Research Center (A.R.C.)

مرکز مطالعات و پژوهشهای فلکی - نجومی
3808 | واحد خبر مركز | 1396/03/20 1684 | چاپ

همجواری "کوتوله سفید" و "غول سرخ"

 

رصدخانه اشعه ایکس ناسا تصویری از همجواری دو ستاره در فاصله‌ای نزدیک منتشر کرد.

Description: photo_2017-06-10_13-43-22.jpg

به گزارش واحد خبر مرکز مطالعات و پژوهش های فلکی نجومی به نقل از ایسنا و به نقل از ناسا، رصدخانه "چاندرا"(Chandra) متعلق به "سازمان فضایی آمریکا"(ناسا) تصویری از یک همزیستی و همجواری ستاره‌ای در فاصله 710 سال نوری از زمین منتشر کرده است.

این مجموعه ستاره‌ای دوقلو "آر- دلو"(R Aquarii) خوانده می‌شود که در صورت فلکی دلو قرار دارد.

حدود هزار سال پیش منجمان به چشم غیرمسلح تغییر در نور این ستاره را مشاهده کردند و مشخص شد که این مجموعه از دو ستاره مجزا تشکیل شده است: یک کوتوله سفید و یک غول سرخ.

کوتوله سفید گونه‌ای از اجرام فضایی است.

طی زندگی یک ستاره در دوران پیری برخی از ستارگان که از حد 1.4 جرم خورشید پرجرم‌تر باشند به ستاره نوترونی و یا سیاهچاله(۳ برابر جرم خورشید) و اگر از این حد کم‌جرم‌تر باشند تبدیل به کوتوله سفید می‌شوند.

ماده تشکیل‌دهنده کوتوله‌های سفید به اندازه‌ای به هم فشرده است که یک فنجان از آن صدها تن وزن دارد. کوتوله‌های سفید که تعدادشان در کهکشان ما نسبتاً زیاد است، آخرین مرحله تکامل بسیاری از ستاره‌ها هستند. ستاره‌هایی که جرمشان تقریباً معادل جرم خورشید (1.4 جرم خورشید) و یا کمتر از آن است به احتمال زیاد همگی به کوتوله سفید تبدیل می‌شوند.

Description: http://cdn.isna.ir/d/2017/06/10/3/57502338.jpg

این اصطلاح برای توصیف مرحله‌ای از تکامل ستاره‌ای به کار می‌رود که ستاره پس از تبدیل شدن به "غول سرخ"، در آن مرحله از انقباض باز می‌ایستد. در مرحله کوتوله سفید، ماده ستاره‌ای فشرده می‌شود و به جسمی کم نور، به اندازه‌ای بسیار کوچک، به بزرگی زمین، تبدیل می‌شود. از آنجا که ستاره دیگر هیچ منبعی برای تولید انرژی ندارد، سرد می‌شود. پس یک کوتولهٔ سفید، ستاره‌ای است که دیگر سوخت هسته‌ای‌اش تمام شده و در نتیجه بسیار فشرده و کوچک می‌شود. چنین ستارگانی بسیار داغ هستند ولی آهسته آهسته دمای خود را از دست می‌دهند.

غول سرخ یک ستاره بزرگ و درخشان است که در مرحله دوم عمرش به سر می‌برد و همجوشی هسته‌ای در لایه بیرونی مرکز این ستاره اتفاق می‌افتد.

هسته این ستارگان بسیار فشرده از جنس هلیوم است و دمای سطح آنها کمتر از ستارگانی که مرحله اول عمرشان را می‌گذرانند می‌باشد (حدود ۵۰۰۰ درجه سانتی‌گراد).

یک ستاره بعد از چند میلیارد سال برای واکنش‌های همجوشی هسته‌ای هیدروژن کافی در هسته‌اش ندارد. در عوض هلیوم‌های باقی‌مانده از واکنش‌های قبلی که در هسته ستاره مانده اند، در لایه‌های بیرونی ستاره هنوز مقداری هیدروژن موجود است ولی به مقدار کافی گرم نیستند تا در واکنش هسته‌ای شرکت کنند.

Description: http://cdn.isna.ir/d/2017/06/10/3/57502337.jpg

بنابراین به دلیل عدم وجود سوخت ستاره شروع به سرد شدن و کوچک شدن می‌کند. لایه‌های بیرونی ستاره بر اثرجاذبه به سمت هسته کشیده می‌شوند و همین‌طور گرم‌تر می‌شوند. بخش بیرونی ستاره به قدر کافی گرم می‌شود تا فرایند همجوشی هسته‌ای را شروع کند. ستاره منبع انرژی جدیدی می‌یابد و سپس پوسته ستاره شروع به سوختن می‌کند و گرمای تولید شده باعث منبسط شدن ستاره می‌شود که "غول سرخ" نامیده می‌شود.

در پنج الی شش میلیارد سال آینده، خورشید تمام سوخت هیدروژن موجود در هسته خود را مصرف می‌کند و شروع به منبسط شدن می‌کند. در بزرگترین حالت، سطح آن به حدود مدار فعلی زمین خواهد رسید. سپس خورشید اتمسفر خود را به طور کامل از دست می‌دهد؛ لایه‌های بیرونی یک سحابی سیاره‌ای و هسته یک کوتوله سفید را تشکیل می‌دهد.

در فاز غول سرخ، خورشید به قدری درخشنده خواهد شد که تمام آب موجود روی زمین را تبخیر می‌کند و زمین دیگر قادر به پشتیبانی از حیات نخواهد بود.

Description: http://cdn.isna.ir/d/2017/06/10/3/57502339.jpg

پس از تاسیس رصدخانه اشعه ایکس چاندرا در سال 1999 محقان با رصد این مجموعه متوجه شدند که حجم اشعه ایکس ارسالی از این دو ستاره بسیار بیشتر از مقادیری است که تخمین زده می‌شد و قدرت آنها در حدود امواج هواپیماهای مافوق‌صوت است.