یکی از ابزارهای مهم سامانه کنجکاوی، نخستین اندازه‌گیری پراش اشعه ایکس را بر روی سیاره مریخ انجام داده است.
به گزارش واحد خبر مرکز مطالعات و پژوهش های فلکی نجومی به نقل از ایسنا، در سال 2012 کنجکاوی در دهانه گیل مریخ فرود آمد. این دهانه یکی از مکان‌های جالب است چون در واقع، کوهی به ارتفاع 5.5 کیلومتری است که در وسط آن مواد لایه‌بندی‌شده قرار دارند. این مواد تاریخ سیاره مریخ را به نمایش می‌گذارند.
کنجکاوی از زمان فرود بر روی مریخ، تحقیقات میدانی‌اش را در مسیر خود به سمت کوه شارپ آغاز کرد. این کوه، قله مرکزی دهانه گیل است و سامانه فضایی ناسا تاکنون بیش از 9.4 کیلومتر را در سفرش به سمت این قله پیموده است و در این سفر از دامنه‌های پست‌تر کوه شارپ نیز نمونه‌گیری کرده است.
تمامی ابزارهای کنجکاوی برای ارائه اطلاعاتی دقیق درباره صخره‌ها، خاک و جو مریخ طراحی شده‌اند. در این میان، CheMin ابزار مینیاتوری «فلورسنس اشعه ایکس/پراش اشعه ایکس» (XRD/XRF) است. این ابزار تقریبا به اندازه جعبه کفش بوده و از هندسه پراش و نوعی آشکارساز مشخص‌کننده انرژی به نام CCD برای بدست‌آوردن نتایجی بی‌نظیر در شرایط کاملا چالش‌برانگیز بهره می‌برد.
تاکنون پنج نمونه توسط CheMin تحلیل شده‌اند که یک نمونه شامل خاک بوده، سه نمونه از سنگ‌های گلی بدست آمده‌اند و نمونه دیگر نیز از حفاری سنگ‌های شنی به دست آمده است.
تحلیل جدید کامل داده‌های پراش در اشعه ایکس، کانی‌شناسی پیچیده‌ای را آشکارسازی کرده و این موضوع شامل صخره‌های آذرین، ترکیبات غیرشفاف و چندین ماده معدنی از جمله سولفات‌های مواد معدنی رسی است.
نکته جالب اینجاست که نخستین تحلیل بر روی مریخ با صدمین سال کشف پراش اشعه ایکس توسط فیزیکدان آلمانی «ماکس فون لائو» مصادف شده است.
ابزار CheMin تاکنون داده‌های ارزشمندی درباره پراش اشعه ایکس بر روی مریخ را مخابره کرده که در بسیاری از جوانب با داده‌های موجود در زمین قابل‌مقایسه است.
داده‌های بدست‌آمده دیدگاه‌های جدیدی را درباره فرآیندهای موجود بر روی مریخ ارائه می‌دهند و همچنین به پرسش‌های متعدد درباره تاریخ دهانه گیل پاسخ می‌گویند.