برخورد ژرفی که منشا دنباله‌دارها را به چالش کشید ـ 02

دنباله‌دار «تمپل -1» که چندی پیش برخوردی مهیب را تجربه کرده است بار دیگر در کانون توجه محافل علمی و به ویژه علاقمندان تحول منظومه شمسی قرار گرفته است.
به گزارش سرویس «علمی» خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، بر مبنای تحلیل نتایج یکی از آزمون‌هایی که انجام آن برمبنای نتایج ماموریت برخورد ژرف امکان پذیر شد، دانشمندان این احتمال را مطرح کرده‌اند که دنباله‌دار «تمپل» از منطقه‌ای از منظومه شمسی منشا گرفته باشد که امروزه قلمرو سیارت اورانوس و نپتون به شمار می‌رود.
چنانچه صحت این نظریه تایید شود، در باره دوران جوانی منظومه شمسی باید سناریوهایی را مورد نظر قرار داد که برمبنای آن، این منظومه دوران پر آشوبی را سپری کرده است.
تمپل -1 هنوز در کانون توجه قرار دارد. آیا او مسافری از دوران پر آشوب منظومه ما است شاید اورانوس و نپتون در این قلمرو با تغییر مدارهای خود موجب به وجود آمدن برخوردهایی شده باشند که تمپل 1 یکی از وارثان آن است.
این نظریه با بررسی طیفی گازهای خارج شده از هسته دنباله‌دار به دست آمده است. تلسکوپ کک بر فراز قله موناکی با طیف سنجی از مواد قلب دنباله دار این شانس را در اختیار دانشمندان گذاشت تا نگاه دقیق تری به ساختارهای تشکیل دهنده آن بیاندازند.
اگرچه پیش از این دنباله دارها و گازهای ساطع از آنها با کمک ابزارهای گوناگون مورد بررسی قرار گرفته بود اما این اولین باری است که به داده های اصیلی از درون قلب یک دنباله دار دسترسی پیدا می شود و از آنجایی که گازهای سطحی در اثر فرایندهایی که هنگام نزدیک شدن هسته دنباله دار به خورشید رخ می دهد دچار تغییر می‌شوند، مطالعه آنها دسترسی به منشا این اجرام را بسیار دشوار می‌کند. اما در حین ماموریت Deep Impact محققان توانستند هسته این دنباله‌دار را قبل، هنگام و پس از برخورد مورد مطالعه قرار دهند و به همین دلیل توانستند تفاوت مواد و درصد آنها را که مربوط به سطح و قلب دنباله دار بود مشخص کنند.
یکی از محققان این طرح در این زمینه می گوید: میزان اتان (6C2H) در ابر اطراف هسته دنباله دار پس از برخورد به طور چشمگیری نسبت به پیش از آن افزایش پیدا کرد.
در این خصوص دو نظریه مطرح شده است.
در حالت اول هسته اگرچه ساختاری یکپارچه دارد اما ترکیب شیمیایی آن با پوسته متفاوت است،اما بر مبنای نظریه دوم هسته، خود از بخش‌های مجزای کوچکتری با ماهیت شیمیایی متفاوت تشکیل شده است که به نوعی مجموعه ای از خرده هسته های کوچک متفاوت با خواص شیمیایی متفاوت را شامل می شود که در کنار یکدیگر هسته اصلی دنباله دار را به وجود آورده اند اما برای اینکه بتوان با قطعیت در باره تایید هر یک از این سناریوها اظهار نظر کرد لازم است تا برخوردهایی با نواحی مختلف صورت گیرد تا بتوان یکی از این دو نظریه را بر دیگری ترجیح داد.
اما اگر فرض را بر صحت سناریو اول بگذاریم بر مبنای میزان مواد شیمیایی که در هسته وجود دارد می توان به ناحیه شکل گیری آن پی برد و در این صورت تمپل -1 در قلمرو فعلی اورانوس – نپتون به وجود آمده است . بدین ترتیب تاییدی بر یکی از نظریات موجود در خصوص پیدایش سیارات گازی به دست می آید.
بر مبنای این نظر، اورانوس و نپتون در مکانی نزدیکتر به خورشید به وجود آمده اند و به دلیل اختلالات گرانشی و شرایط ناپایدار مداریشان به سوی مرزهای بیرونی منظومه کشانده شده اند و در این بین بر کمربندی از هسته های دنباله دارها اثر گرانشی گذاشته اند. به گزارش ایسنا از سایت نجوم، تعدادی از این هسته ها در اثر این واکنش‌ها به اعماق فضا پرتاب شده و در فاصله ای حدود 10 هزار واحد نجومی ابر اورت را شکل داده اند و بقیه د فاصله چند 100 واحد نجومی از خورشید کمربند کویی پر را شکل داده اند، در این صورت باید ساختار دنباله دارهای کمربند کویی پر و ابر اورت با هم مطابقت داشته باشد.
مشخصه های مداری تمپل1 شباهت‌های غیر قابل انکاری با دنباله دارهای کمربند کویی پر دارد اما ساختار شیمیایی آن مشابه منطقه ابر اورت است. شاید این دلیل دیگری برای تایید این نظر باشد اگرچه تا زمانی که آزمون‌های دیگر در این باره به انجام نرسد هیچ یک از این فرضیات را نباید قطعی فرض کرد.
----
Isna.ir