مرکز مطالعات و پژوهشهای فلکی - نجومی
214
|
اخبار |
1384/06/26
773
|
چاپ
قدیمی ترین انفجار کیهانی ردیابی شده، رصد شد ـ 26
اخترشناسان در سراسر دنیا با کمک ماهواره ردیاب انفجارهای کیهانی موفق شده‌اند پرتو های پرقدرت گاما حاصل از انفجار اختری را که در اوایل پیدایش کیهان به وجود آمده و سپس نابود شده بود، رصد کنند.
انفجاری که اخترشناسان شاهد آن بوده‌اند در مواردی به وقوع می‌پیوندد که عمر یک اختر غول پیکر به پایان می‌رسد و این اختر به صورت یک سوپر نوا با تابش و درخشش و انرژی بسیار زیاد منفجر می‌شود.
نور حاصل از انفجار این قبیل اختران چنان زیاد است که می‌تواند تابش کل یک کهکشان را تحت‌الشعاع قرار دهد.
اما پرتو افشانی این قبیل سوپرنواها در پهنه کیهان بیشتر از چند ثانیه یا چند دقیقه به طول نمی‌انجامد و شراره پرتوهای پرقدرت گامای حاصل از این انفجار پس از چند دقیقه به پایان می‌رسد.
از این رو چالشی که در برابر اخترشناسان قرار دارد آن است که زمانی که امواج فوتونهای حامل این پرتوها به زمین می‌رسند با سرعت از حضور آن مطلع شوند و قبل از آنکه این نمایش حیرت‌انگیز کیهانی از مدار دید زمینیان خارج شود و به نقطه دیگری در کیهان نقل مکان کند، اطلاعات لازم را در مورد آن کسب کنند.
سازمان فضایی آمریکا(ناسا) به همین منظور یک ماهواره مخصوص را با نام "سوئیفت"(سریع) برای رصد پرتوهای گاما در آسمان قرار داده که دائما پهنه کیهان را با دستگاههای ردیاب خود به دنبال این قبیل پرتوها درمی‌نوردد و به محض برخورد با یک نمونه از این نوع انفجارهای سوپر نوا، بلافاصله اطلاعات مربوط به موقعیت سوپرنوا را از طریق پست الکترونیک در اختیار هزار اخترشناس در سراسر جهان قرار می‌دهد تا آنان بتوانند تلکسکوپهای خود را به سمت آن نشانه روند.
این افراد تلاش می‌کنند از خود پرتوهای انفجار و در غیر این صورت از پرتوهای پس از انفجار آن که چند ساعت یا چند روز برجای می‌ماند، اطلاعاتی کسب کنند.
اطلاعات مربوط به سوپر نوای جدید در روز چهارم سپتامبر به وسیله ماهواره ناسا به اخترشناسان مخابره شد و محققان در سرتاسر دنیا شروع به تهیه عکس و جمع آوری داده‌ها از پرتو های گامای این اختر منفجر شده کردند که در حدود 900 میلیون سال بعد از مه بانگ (انفجار بزرگ) اولیه که بر اساس نظریه های موجود منجر به پیدایش کیهان شد، ظهور پیدا کرد.
اهمیت مطالعه در این قبیل سوپرنواهای قدیمی در آن است که نظیر فسیل‌هایی که در روی زمین از جانداران یا دوره‌های پیشین زمین شناسی به دست می‌آید و شناخت بهتری از شرایط زمین در دوران کهن فراهم می‌آورد، این پرتوهای گاما نیز موقعیت کیهان را در ابتدایی‌ترین دوران شکل گیری برای اخترشناسان افشا می‌کنند و به این ترتیب به تکمیل دانش آنان در خصوص نحوه بوجود آمدن کیهان و پیدایش اختران و کهکشانها کمک زیادی می‌رسانند.
----
Irna.ir