1403/09/05 - 22 جمادى الاولى 1446 - 2024/11/25
العربیة فارسی

Astronomical Research Center (A.R.C.)

مرکز مطالعات و پژوهشهای فلکی - نجومی
1909 | واحد خبر مركز | 1390/10/27 724 | چاپ

كشف نخستين سياره حلقه‌دار شبه‌زحل؟!

 

 دانشمندان اخيرا اعلام كرده‌اند كه جسم ناشناسي كه پنج سال پيش در آسمان كشف شده بود، ممكن است اولين سياره حلقه‌دار شبه زحل در خارج از منظومه شمسي باشد.

  به گزارش  واحد خبر مرکز مطالعات و پژوهش های فلکی ـ نجومی به نقل ازايسنا، اين يافته‌ها كه اخيرا در دويست و نوزدهمين نشست انجمن نجوم آمريكا ارائه شده، در پي بررسي يك گرفتگي نور متغير از يك ستاره در نزديكي اين جسم مبهم بدست آمده‌اند.

به گفته محققان، بررسي‌ها بر روي گرفتگي نور عبوري يك ستاره كروي يا يك صفحه دور ستاره‌اي از برابر ستاره مادر نشان داد كه تنها گزينه ممكن براي توضيح اين رويداد مي‌تواند وجود نوعي سيستم حلقه‌اي غبار به دور مدار يك همسايه كوچكتر باشد.

اين كشف در زمان بررسي مجموعه صورت فلكي عقرب و قنطورس توسط محققان براي تحليل تغييرات نور ستاره‌هاي خورشيد مانند در طول زمان اتفاق بيفتاد. اين مجموعه، نزديكترين ناحيه شكل‌گيري ستاره در نزديكي خورشيد به شمار مي‌رود.

يكي از ستارگان اين مجموعه موسوم به 1SWASP J140747.93-394542.6 بطور خاصي در طول يك دوره 54 روزه در اوائل سال 2007 به نمايش تغييرات چشمگيري پرداخته بود كه نمايشگر وجود يك جسم ديگر در مدار آن بود. حجم اين ستاره مشابه خورشيد بوده با اين تفاوت كه سن آن حدود 16 ميليون سال و بسيار جوان‌تر از خورشيد است. اين تفاوت در حد يك 300 هزارم سن خورشيد بوده و فاصله آن با زمين در حدود 420 سال نوري است.

فاصله جسم اطراف اين ستاره 1.7 برابر فاصله زمين تا خورشيد بوده كه حدود 150 ميليون كيلومتر است.

در صورت عبور يك جسم كروي ساده از برابر اين ستاره، شدت نور آن بايد بتدريج كم و زياد شود. اما دانشمندان در اين پژوهش متوجه يك گرفتگي طولاني و پيچيده با كاهشهاي خاموش و روشن شدند. در عميق‌ترين بخشهاي گرفتگي، حداقل 95 درصد نور ستاره توسط غبار متوقف مي‌شد.

طبق برآورد دانشمندان اين جسم ناشناس احتمالا يك سياره حلقه‌دار با چندين حلقه نازك غبار است. اين كشف احتمالا اولين سيستم حلقه‌هاي غبار نازك و گسسته بدست آمده در اطراف يك جسم كم حجم در خارج از منظومه شمسي است.

اسامي حلقه‌هاي كشف شده تاكنون به ترتيب از حلقه متراكم داخلي تا سه نازك بيروني آن روچستر، سوثرلند، ‌كامپاناس و تلولو هستند.

بيروني‌ترين حلقه اين جسم حدود 60 ميليون كيلومتر با سطح سياره فاصله دارد. درصورتي كه كه اين سيستم با سيستم زحل تشابه داشته باشد، حجم تركيبي آنها با يكديگر به ميزان هشت برابر حجم ماه زمين است.

اين درحاليست كه سوالات زيادي در مورد طبيعت اين جسم حلقه‌دار از جمله امكان سياره بودن آن، يا يك ستاره كم حجم يا نوعي ستاره كوتوله قهوه‌اي بودن اين جسم هنوز باقي است.

در صورتي كه اندازه اين جسم كمتر از 13 برابر حجم مشتري باشد، امكان شباهت آن به سياره زحل زياد بوده و در صورت 13 تا 75 برابر بودن آن نسبت به سياره مشتري، احتمالا يك ستاره كوتوله قهوه‌اي است. در صورت بزرگتر بودن آن و وجود همجوشي هسته‌اي، امكان ستاره بودن اين جسم وجود دارد.

مشاهدات تلسكوپي بيشتر مي‌تواند در تعيين كشش گرانشي اين جسم بر روي ستاره ميزبان و در نهايت حجم آن كمك كند.

از ديگر جذابيت‌هاي اين جسم مي‌توان به فاصله حلقه‌هاي آن از يكديگر اشاره كرد. در صورت سياره بودن اين جسم، امكان وجود قمر در اطراف آن افزايش يافته و در صورت ستاره بودن آن، ممكن است سيارات جديدي در اطراف آن بوجود بيايند.