مرکز مطالعات و پژوهشهای فلکی - نجومی
1396
|
کنفرانس بین المللی آلودگی نوری |
1387/06/16
862
|
چاپ
آسمان تاب چیست؟
آیا تاکنون اندیشیده‌اید چرا وقایع نجومی در زندگی گذشتگان ما بسیار مؤثر بوده‌است به طوری که هر حادثه مهم را با ظهور ستاره‌ای درخشان، دنباله دار و یا واقعه‌ای آسمانی به خاطر می سپردند؟
ــ شاید تعداد دنباله دارها بیشتر بوده!
ــ احتمالاًتقویم نداشتند! (که داشتند.)
ــ چون آنها آنقدر اطلاعات علمی نداشتند که بی ارتباط بودن وقایع سماوی با زمینی را درک کنند.
ــ ویا ...
اما من اینگونه پاسخ می دهم: مطمئـنم آنها آسمانی زیبـا داشتند که نظر بی‌توجه ترین افـراد را به خود جلب می‌کرده است. آنها مشکل بزرگ مردمان قرن نوزده و بیستم را نداشتند. همان آلودگی نوری که تعداد بسیار زیادی از ستارگان را از آسمان ما محو کرده‌است.
به گزارش واحد خبر مرکز مطالعات و پژوهش هاى فلکى ـ نجومى به نقل از سایت "www.lightpollution.ir" ، آلودگی نوری در چند دهه اخیر از یک مشکل بزرگ به یک معضل برای منجمان تبدیل شده است. این در حالیست که هنوز این مسئله برای بسیاری از افراد شناخته شده نیست. به همین دلیل در این شماره به توضیح در مورد تعدادی از جنبه‌های این مسئله خواهیم پرداخت.
یکی از معمولترین و آزاردهنده‌ترین مشکلاتی که با نورهای اطرافتان دارید، نور چراغهایی است که مستقیم وارد چشم شما می شود. به این نور "درخش" می‌گویند که عمدتاً ناشی از لوازم نوری است که خوب ساخته نشده‌اند (اکثر منابع نوری در کشور ما اینگونه است). البته درخش ها مشکلی چندان جدی به شمار نمی‌آیند. مثلاً چراغهای روستایی که برای یک گشت نجومی به آنجا رفته اید با ایستادن در پشت درختی از نظر شما محو می‌شود و یا در حیاط منزلتان با هماهنگی با همسایه‌ها می‌توانید مقدار بسیار زیادی از این مشکل را هنگام رصد حل کنید. اما آنچه به معنای واقعی آلودگی نوری است، مسئله ایست به نام "آسمان تاب". آسمان تاب همان روشنایی مبهم زمینه آسمان است که حتی با دور شدن از مناطق شهری باز هم افق آن قسمت را خراب می کند. یک راه برای اندازه گیری میزان آسمان تاب مقایسه زمینه آسمانتان با حالت طبیعی است. آسمان حتی در طبیعی ترین حالت، مقدار معینی روشنی دارد. این آسمان تاب طبیعی چهار منبع دارد: هواتاب بسیار کم نور در لایه های بالایی جو(مانند شفق)، نور خورشید که از غبار میان سیاره‌ای بازناب می شود (نور منطقه البروجی و نور مخالف)، نور ستارگان که در جو پراکنده می‌شود و نور بسیار ضعیفی که از ستارگان و کهکشانهای کم نور می‌آید. البته این آسمان تاب با دوره لکه‌های خورشیدی، فصل و زمان تغییر می‌کند.
آسمان اطراف شهرها در سمت الرأس حدوداً 5 بار درخشانتر از آسمان طبیعی است که در مرکز شهرهای بزرگ به 15 تا 30 برابر می رسد (برای شهر مشهد در نواحی اطراف حرم مطهر و یا میدان دکتر شریعتی (تقی آباد)).
جالب است بدانید آلودگی نوری بی ارتباط با آلودگی هوا نیست. روزهایی که هوا راکد است و آسمانتان در اثر آلودگی هوا خاکستری شده است، اگر باران یا باد بدون غباری به دادتان نرسد، آسمان شبتان هم پرنور خواهد بود. زیرا ذرات معلق در آسمان همانطور که باعث پراکندگی نور خورشید می‌شوند، نورهایی که ما از زمین به آسمان می فرستیم را هم پراکنده می‌سازند. پس آبی‌تر بودن آسمان روز، شبی تاریکتر را نوید می‌دهد.
اگر این موضوع را تاکنون امتحان نکرده‌اید، در ماههای تابستان که آسمان صاف است بیازمایید. از تأثیر آلاینده ها بر شفافیت آسمان شگفت زده خواهید شد.