بسم الله الرحمن الرحیمقال تعالى :
( قد نرى تقلُّب وجهک فی السماء فلنولینک قبلة ترضاها فولّ وجهک شطر المسجد الحرام وحیثُ ما کنتمُ فولّوا وجوهکُم شطره )
بقره :144
تعیین سمت قبله با ساده ترین شیوه
قبله یابى وتعیین سمت قبله از مباحث بنیادین علم ونجوم اسلامی است ودانستن جهت قبله در بسیاری از عبادات امر ضروری است .
یکی از شیوه های دقیق جهت یابى قبله ، استفاده از سایه شاخص به هنگام زوال ظهر مکّه مکرمه در دو روز خاص از سال است این دو روز عبارتند از 7 خرداد و 24 تیر ، بر این اساس می توانید با استفاده از یک شاخص وتعیین سایه شاخص در این دو روز ، سمت دقیق قبله هر مکانى را در نیمکره شمالى به سادگی بیابید .
مکّه مکرمه ، که قبله مسلمانان در آن واقع است ، در طول جغرافیایی 39 درجه و 49 دقیقه (شرقى ) وعرض جغرافیایى 21 درجه و 26 دقیقه ( شمالى ) قرار دارد ، در روزهای
7 خرداد و 24 تیر هر سال ، میل خورشید ( فاصله مرکز خورشید تا استوای سماوی) با عرض جغرافیایى مکّه مکرمه برابر می شود وبه عبارت دیگر ، هنگام ظهر شرعی (اذان ظهر ) ، خورشید درست در سمت الرأس مکّه قرار می گیرد ؛ در نتیجه شاخص در مکّه سایه نخواهد داشت ولذا در هر مکانى که قرار داشته باشید ، خلاف سایه شما ، سمت صحیح قبله را نشان می دهد . برای آن که این عمل به دقت انجام پذیرد ، می توانید از یک وسیله عمود بر زمین (نخ یا میله) استفاده کنید وخلاف جهت سایه آن را در این دو روز از سال در هنگام اذان ظهر مکه ( 7 خرداد ساعت 13 و 48 دقیقه و 24 تیر ساعت 13 و 57 دقیقه) مشخص کنید .
به این ترتیب ، جهت صحیح قبله مسلمانان در محل خود را به دست آورده اید .
وهنچنین یکی از شیوهای دیگر جهت یابى قبله استفاده از سایه شاخص هنگام قرار گرفتن خورشید در راستای قبله که در ساعت های تعیین شده در طول سال می باشد . به عبارت دیگرهر ناظری در روز مورد نظر ودر ساعت تعیین شده رو به خورشید بایستد رو به قبله خواهد بود .